Trang Chính
Latest images
Tường nhà 
Bài viết 
Kết bạn 
Ngăn cấmPhần 1. MUA BẰNG XIN VIỆC
Từ dạo thôi chức tổ trưởng dân phố đi lái xe taxi, cuộc sống của tôi cũng bớt phần khó khăn. Tuy nhiên bà vợ tôi là tín đồ của tờ An ninh Thủ đô, thấy báo hay đưa tin về các vụ cướp taxi, vụ tài xế hất cảnh sát giao thông lên nắp capo dẫn đến việc dính vòng lao lý, chưa kể nhiều vụ tài xế taxi bắt tay với các em chân dài hình thành liên minh ma quỷ. Từ đó bà vợ tôi đưa ra kết luận: "lái taxi là một nghề nguy hiểm, đầy cám dỗ và nhiều tệ nạn cần sớm bỏ nghề." Như thấu hiểu tâm trạng của chị gái mình, cậu em vợ sang chơi thông báo:
- Ông lái xe cho viện trưởng đến cuối tháng này chính thức nghỉ hưu, anh chuẩn bị hồ sơ rồi anh em mình đến nhà lão trưởng phòng tổ chức, nhanh không thông tin lộ ra sẽ có nhiều người tranh nhau. Thời buổi ghế ít, đít nhiều kể cả ghế lái xe cho sếp.
- Thế cần những thủ tục gi vậy cậu?
- Bác chuẩn bị cho em bộ sơ yếu lí lịch, đơn xin việc, giấy khám sức khỏe, thêm chứng chỉ tiếng Anh cơ bản, chứng chỉ tin học văn phòng được.
- Ô hay, lái xe cần gi đến máy tính và tiếng Anh hả cậu?
Chú em vợ bèn giảng giải:
- Bác lạc hậu quá, bây giờ là thời đại 4.0 rồi, bà lao công chuyên dọn vệ sinh của cơ quan cũng có bằng đại học tại chức nữa là chân lái xe, còn ông bảo vệ có bằng thạc sĩ hẳn hoi.
Ghé tai tôi, hắn nói nhỏ:
- Cái gì không học được thì mua được, cơ quan em có mấy đứa dùng bằng thật đâu.
Cái này thì tôi tin, bởi chú em vợ ngày xưa chỉ là thằng lông bông có học hành bao giờ, nhưng hiện nay có bằng tiến sĩ của một viện nghiên cứu. Trò đời, tiến sĩ giấy nhưng bổng lộc là thật, hiện là chân phó phòng hẳn hoi, nghe nói ở viện đó, các vị bằng cấp còn nhiều hơn cả tuổi đời, hai chị em đã nói vậy tôi đành nghe theo.
Hôm sau tôi xin hãng taxi cho nghỉ mấy ngày để giải quyết việc riêng, theo lời mách của cánh lái xe, tôi lượn xuống một bệnh viện nhỏ heo hút ở ven đô để khám sức khỏe cho vào hồ sơ. Gửi xe xong, đang đi vào cổng bệnh viện, bà bán nước gọi giật giọng:
- Bác kia đi đâu, nếu khám sức khỏe thì ngồi đây xếp chỗ.
Quái lạ, tôi đi khám sức khỏe sao lại phải ngồi xếp chỗ từ hàng nước ngoài cổng, vừa ngồi xuống ghế. bà bán nước nói luôn:
- Bác cho em xin 50 ngàn tiền hồ sơ và 300 ngàn tiền công khám.
Vừa nói xong, bà dúi vào tay tôi hồ sơ khám sức khỏe, sau đó bắt kê khai tên tuổi, địa chỉ và số chứng minh thư. Thấy đông người vay quanh, bà hét to:
- Người tiếp theo.
Khi gom đủ 10 bộ hồ sơ, bà vẫy một cô mặc áo blouse trắng, không rõ cô này là y tá hay bác sĩ, đưa tập hồ sơ cho cô áo blouse, bà bán nước nói:
- Con mang vào cho bác sĩ điền các chỉ số và cộp dấu, sau đó mang ra cho u.
Thấy tôi lơ ngơ bà quay sang hỏi:
- Lần đầu bác đi khám sức khỏe đúng không?
Bà bán nước giảng giải:
- Nếu vào kia mua phiếu, xếp sổ và đi đủ các phòng ban, nhanh nhất đến cuối giờ chiều bác mới có kết quả, khéo vắt sang cả buổi sáng mai không chừng. Dịch vụ một cửa chỗ này là nhanh và tiện nhất rồi, đố bác tìm ra cửa thứ hai.
Quả thật tôi và nhiều người khác ngồi uống chưa xong chén nước, cô blouse trắng đã chạy ra với tập hồ sơ có đủ dấu đỏ. Bà bán nước cầm tập hồ sơ gọi đến ai, người đó hoan hỉ cầm về. Khi mở hồ sơ khám bệnh, tôi thấy các hạng mục cần khám đều có ghi chỉ số đầy đủ, có chữ kí của bác sĩ ngay phía dưới. Quan trọng nhất là phần kết luận có ghi: "đủ sức khỏe thực hiện mọi nhiệm vụ" sau đó kí tên và cộp dấu đỏ, có chức danh PGS.TS hẳn hoi. Tôi thầm nghĩ, không biết cái lão kí xác nhận và cộp dấu cho mình có bằng thật hay không, đời chả biết đâu là thật hay giả.
Lần đầu tiên trong đời, tôi được hưởng thành quả hành chính công một cửa, quá tiện và nhanh. Sau đó việc mua bằng tốt nghiệp THPT, chứng chỉ tiếng Anh và chứng chỉ tin học văn phòng còn diễn ra nhanh hơn. Hoá ra chỉ ngồi nhà nhắn tên, ngày tháng năm sinh, sau đó chuyển tiền qua tài khoản của bên cung cấp dịch vụ, sau nửa ngày có người ship đến tận cửa. Khi trao các giấy tờ cho tôi, cậu shipper trẻ căn dặn:
- Sau này cần bằng đại học, bằng thạc sĩ hay bằng tiến sĩ để lên chức, bác ới em một câu nhé.
Thật ra mua bằng để hợp thức hóa và làm đẹp hồ sơ, riêng vụ tiếng Anh thì tôi chấp cả lò thằng tiến sĩ em vợ tôi, bởi nó không học ngày nào, gặp bọn tây chỉ ú ớ được vài câu. Ngày trước chạy xe ôm trên phố cổ, tôi hay chở bọn tây ba lô nên chém tiếng Anh bồi như gió, cái chứng chỉ tin học văn phòng gì đó, tôi cũng chả ngán, vốn là chuyên gia bỏ học ra quán cày game, do vậy việc sử dụng máy tính tôi khá thành thạo, dù sao đã từng phá hỏng 30 cái bàn phím của tiệm net ngay cạnh trường học rồi.
Khi bộ hồ sơ hợp lệ đã xong, tôi cùng cậu em vợ xách theo chai Chivas 18 mua ở bãi Phúc Xá có giá 200 ngàn (chắc rượu dzom) kèm phong bì 50 triệu do vợ tôi vừa đi vay từ quỹ xóa đói giảm nghèo của phường mang đến nhà lão trưởng phòng tổ chức. Giá một suất lái xe được lão chốt đúng 100 triệu, không bớt một xu. Tuy nhiên là chỗ đồng nghiệp thân tình với cậu em vợ, nên lão linh động cho thanh toán trước 50 triệu, số còn lại trả góp mỗi tháng 10 triệu. Kiểu chạy việc cho trả góp này, giống y chang mấy siêu thị điện máy vậy, nó là cơ chế linh hoạt và đáp ứng được mọi túi tiền của giới cần lao. Nhà lão trưởng phòng trên tầng 12B của chung cư ecohome đây là khu nhà ở xã hội, thấy tôi ngạc nhiên, cậu em vợ giải thích:
- Lão ý đang chạy chức viện phó nên phải “nằm gai nếm mật”, căn biệt thự chia lô đã cho tây thuê kiếm mấy ngàn đô một tháng, chuyển về đây ở, lão được tiếng là thanh liêm, giản dị. Hóa ra vậy, đúng là không thủ đoạn không làm sếp được. Để được nhận làm chân lái xe, tiền xóa đói giảm nghèo của nhà tôi được kính chuyển sang làm giàu cho nhà lão trưởng phòng tổ chức kể từ hôm đó.
Theo như giới thiệu, sếp viện trưởng do tôi sẽ lái xe phục vụ có hai bằng tiến sĩ, một bằng do trường tận bên Mỹ cấp, dù sếp không rành tiếng Anh và chưa từng nhấc mông qua đó. Với kinh nghiệm từ vụ làm hồ sơ xin việc, tôi đoán ngay lão đó đi mua bằng online, còn đề tài tiến sĩ của sếp có tiêu đề “bàn về cách ngắm mông của phụ nữ sao cho có văn hóa”… Ngày xưa chắc lão này, tôi tự nhủ vậy. Người xưa nói “hiền tài là nguyên khí của quốc gia”, nhưng bây giờ lắm “hiền tài” dở người thế không biết. Thôi thì sếp nào thì quân như thế, các cụ chẳng nói “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã” còn gì nữa. Đã kể thì kể cho hết, ngày trước tôi thi lấy bằng lái xe ô tô ba lần đều trượt, lần một thì không qua được vòng lý thuyết, lần hai nộp tiền chống trượt lý thuyết lại không qua được phần đề pa lên dốc, lần ba vẫn trượt, tóm lại bằng lái xe của tôi đi mua, giống như mấy loại bằng và chứng chỉ nhét trong hồ sơ xin việc.
Sếp viện trưởng lúc gặp tôi chỉ căn dặn:
- Cậu nhớ quán triệt tư tưởng ba không, không hỏi, không nghe, không nhìn. Nhớ chịu khó học hỏi và nâng cao kiến thức chuyên môn, phục vụ tốt cho công việc.
Sau này tôi mới rõ, nâng cao kiến thức là luôn phải cập nhật các tụ điểm ăn chơi nhưng kín đáo cho sếp, còn tu dưỡng đạo đức là việc ngậm miệng không để lộ tin ra ngoài.
Đang lái xe yên ổn cho sếp được khoảng một năm, cơ quan bất ngờ có vụ xáo trộn lớn. Để chuẩn hóa cán bộ, mọi người trong viện nghiên cứu từ bảo vệ, lao công tạp vụ đến lái xe tối thiểu phải có bằng đại học trở lên, đám cán bộ, nhân viên các phòng ban phải có bằng thạc sĩ. Cả cơ quan mọi người nháo nhào suốt tuần vừa rồi, tôi nghe nói mấy mẹ khối văn phòng chuyên checkin sống ảo, dạo này chịu khó vào mạng để tìm kiếm thông tin về việc mua bán bằng cấp. Biết thân biết phận, tôi lục tìm số điện thoại của cậu shipper trẻ lần trước và bày tỏ nguyện vọng mua tấm bằng đại học cho vào hồ sơ. Cậu thanh niên chốt ngay:
- Bây giờ bác mua bằng đại học mất 4 triệu 500 ngàn, ai dám đảm bảo cơ quan vài năm sau không đòi hỏi nâng cao trình độ, lúc đó mất thêm tiền mua bằng thạc sĩ. Hiện nay bên em đang có đợt sale khủng, nếu bác mua combo cả bằng đại học lẫn bằng thạc sĩ, em lấy có 6 triệu thôi. Bình thường mua riêng mất 10 triệu cho hai loại rồi.
Xót tiền nên tôi cố nói vớt:
- Thôi mày cho anh cái bằng tại chức cũng được.
Cậu thanh niên phá lên cười:
- Bác số đen rồi, bình thường bằng tại chức rẻ hơn bằng chính quy 2 triệu, nhưng khi có quy định mới công nhận hai loại bằng đó như nhau. Hiện nay bằng tại chức hay bằng chính quy đều đồng giá 4 triệu 500 ngàn, bác không mua nhanh, khéo lại tăng giá vì nhu cầu đang cao.
Nghe bùi tai, tôi vay mượn để chồng đủ tiền nhằm hoàn thiện con đường học vấn của mình. Khác với việc mua mấy cái chứng chỉ lần trước, lần này tôi phải thuê bộ áo thụng với mũ vuông để chụp hình cho thêm phần chân thực. Theo sự tư vấn của cậu bán hàng có tâm, bằng đại học của tôi sẽ là bằng chuyên ngành chế tạo máy, như vậy quá hợp với nghề lái xe, còn bằng thạc sĩ là chuyên ngành tâm lý giáo dục. Theo cách giải thích của cậu bán bằng, do ngành đó ít ai buồn để tâm.
Mấy hôm sau có lễ trao bằng cho các thạc sĩ học giả (chỉ ghi danh) nhưng có bằng thật được tổ chức, tôi đến chụp ảnh ké, vì là thạc sĩ dzom toàn phần nên cậu bán bằng còn kì công kiếm cho tôi thêm một ông già hom hem, sau này tôi mới biết là bảo vệ đêm ở siêu thị. Ông này đóng vai giáo sư tiến sĩ mặc bộ thụng đỏ đứng trao bằng cho thằng thạc sĩ dzom áo thụng lam là tôi. Sau buổi chụp hình cầm hoa giả, bằng giả và đứng cạnh ông giáo sư tiến sĩ cũng giả nốt, đọng lại trong tôi nhiều cảm xúc về con đường học vấn.
Ngày xưa trên tivi, tối nào cũng xuất hiện các ông giáo sư tiến sĩ thay nhau ngồi phát biểu về mọi vấn đề của cuộc sống. Hồi đó tôi ngưỡng mộ lắm, nhưng cụ cố nội tôi nói luôn “nghe mấy lão này có mà đổ thóc giống ra mà ăn”. Thời gian trôi qua, hóa ra cụ cố nội tôi nói đúng, các bố toàn nói phét có làm được gì đâu. Riếng cá nhân tôi, có lẽ tờ chứng nhận đã hoàn thành chương trình tiểu học và giấy xác nhận hộ cận nghèo là thật.
Hôm nay trên tivi có lão tiến sĩ tâm lý đang tư vấn về giáo dục, kiểu như xui phụ huynh ăn cứt gà vậy. Tự nhiên tôi thầm tiếc, giá ngày xưa bớt bia bọt và đánh lô đề dành tiền mua luôn bằng tiến sĩ, khéo kẻ ngồi chỗ đó để phán như thánh sống có khi là mình, đâu đến lượt lão dở hơi ăn cám lợn đó. Ngẫm lại, đúng là bây giờ thạc sĩ, tiến sĩ nhiều như cá Basa ở đồng bằng sông Cửu Long vậy, thật giả lẫn lộn.
Phải chăng:
“Toét mắt là tại hướng Đình.
Cả làng mắt toét chứ mình em đâu.”
Tác giả: Bùi Ngọc Phúc
Phần 2. CHÂN DUNG ÔNG TIẾN SĨ
Phần 3. CUỘC ĐUA SONG MÃ
Phần 4. PHÚT THỨ 89
Từ dạo thôi chức tổ trưởng dân phố đi lái xe taxi, cuộc sống của tôi cũng bớt phần khó khăn. Tuy nhiên bà vợ tôi là tín đồ của tờ An ninh Thủ đô, thấy báo hay đưa tin về các vụ cướp taxi, vụ tài xế hất cảnh sát giao thông lên nắp capo dẫn đến việc dính vòng lao lý, chưa kể nhiều vụ tài xế taxi bắt tay với các em chân dài hình thành liên minh ma quỷ. Từ đó bà vợ tôi đưa ra kết luận: "lái taxi là một nghề nguy hiểm, đầy cám dỗ và nhiều tệ nạn cần sớm bỏ nghề." Như thấu hiểu tâm trạng của chị gái mình, cậu em vợ sang chơi thông báo:
- Ông lái xe cho viện trưởng đến cuối tháng này chính thức nghỉ hưu, anh chuẩn bị hồ sơ rồi anh em mình đến nhà lão trưởng phòng tổ chức, nhanh không thông tin lộ ra sẽ có nhiều người tranh nhau. Thời buổi ghế ít, đít nhiều kể cả ghế lái xe cho sếp.
- Thế cần những thủ tục gi vậy cậu?
- Bác chuẩn bị cho em bộ sơ yếu lí lịch, đơn xin việc, giấy khám sức khỏe, thêm chứng chỉ tiếng Anh cơ bản, chứng chỉ tin học văn phòng được.
- Ô hay, lái xe cần gi đến máy tính và tiếng Anh hả cậu?
Chú em vợ bèn giảng giải:
- Bác lạc hậu quá, bây giờ là thời đại 4.0 rồi, bà lao công chuyên dọn vệ sinh của cơ quan cũng có bằng đại học tại chức nữa là chân lái xe, còn ông bảo vệ có bằng thạc sĩ hẳn hoi.
Ghé tai tôi, hắn nói nhỏ:
- Cái gì không học được thì mua được, cơ quan em có mấy đứa dùng bằng thật đâu.
Cái này thì tôi tin, bởi chú em vợ ngày xưa chỉ là thằng lông bông có học hành bao giờ, nhưng hiện nay có bằng tiến sĩ của một viện nghiên cứu. Trò đời, tiến sĩ giấy nhưng bổng lộc là thật, hiện là chân phó phòng hẳn hoi, nghe nói ở viện đó, các vị bằng cấp còn nhiều hơn cả tuổi đời, hai chị em đã nói vậy tôi đành nghe theo.
Hôm sau tôi xin hãng taxi cho nghỉ mấy ngày để giải quyết việc riêng, theo lời mách của cánh lái xe, tôi lượn xuống một bệnh viện nhỏ heo hút ở ven đô để khám sức khỏe cho vào hồ sơ. Gửi xe xong, đang đi vào cổng bệnh viện, bà bán nước gọi giật giọng:
- Bác kia đi đâu, nếu khám sức khỏe thì ngồi đây xếp chỗ.
Quái lạ, tôi đi khám sức khỏe sao lại phải ngồi xếp chỗ từ hàng nước ngoài cổng, vừa ngồi xuống ghế. bà bán nước nói luôn:
- Bác cho em xin 50 ngàn tiền hồ sơ và 300 ngàn tiền công khám.
Vừa nói xong, bà dúi vào tay tôi hồ sơ khám sức khỏe, sau đó bắt kê khai tên tuổi, địa chỉ và số chứng minh thư. Thấy đông người vay quanh, bà hét to:
- Người tiếp theo.
Khi gom đủ 10 bộ hồ sơ, bà vẫy một cô mặc áo blouse trắng, không rõ cô này là y tá hay bác sĩ, đưa tập hồ sơ cho cô áo blouse, bà bán nước nói:
- Con mang vào cho bác sĩ điền các chỉ số và cộp dấu, sau đó mang ra cho u.
Thấy tôi lơ ngơ bà quay sang hỏi:
- Lần đầu bác đi khám sức khỏe đúng không?
Bà bán nước giảng giải:
- Nếu vào kia mua phiếu, xếp sổ và đi đủ các phòng ban, nhanh nhất đến cuối giờ chiều bác mới có kết quả, khéo vắt sang cả buổi sáng mai không chừng. Dịch vụ một cửa chỗ này là nhanh và tiện nhất rồi, đố bác tìm ra cửa thứ hai.
Quả thật tôi và nhiều người khác ngồi uống chưa xong chén nước, cô blouse trắng đã chạy ra với tập hồ sơ có đủ dấu đỏ. Bà bán nước cầm tập hồ sơ gọi đến ai, người đó hoan hỉ cầm về. Khi mở hồ sơ khám bệnh, tôi thấy các hạng mục cần khám đều có ghi chỉ số đầy đủ, có chữ kí của bác sĩ ngay phía dưới. Quan trọng nhất là phần kết luận có ghi: "đủ sức khỏe thực hiện mọi nhiệm vụ" sau đó kí tên và cộp dấu đỏ, có chức danh PGS.TS hẳn hoi. Tôi thầm nghĩ, không biết cái lão kí xác nhận và cộp dấu cho mình có bằng thật hay không, đời chả biết đâu là thật hay giả.
Lần đầu tiên trong đời, tôi được hưởng thành quả hành chính công một cửa, quá tiện và nhanh. Sau đó việc mua bằng tốt nghiệp THPT, chứng chỉ tiếng Anh và chứng chỉ tin học văn phòng còn diễn ra nhanh hơn. Hoá ra chỉ ngồi nhà nhắn tên, ngày tháng năm sinh, sau đó chuyển tiền qua tài khoản của bên cung cấp dịch vụ, sau nửa ngày có người ship đến tận cửa. Khi trao các giấy tờ cho tôi, cậu shipper trẻ căn dặn:
- Sau này cần bằng đại học, bằng thạc sĩ hay bằng tiến sĩ để lên chức, bác ới em một câu nhé.
Thật ra mua bằng để hợp thức hóa và làm đẹp hồ sơ, riêng vụ tiếng Anh thì tôi chấp cả lò thằng tiến sĩ em vợ tôi, bởi nó không học ngày nào, gặp bọn tây chỉ ú ớ được vài câu. Ngày trước chạy xe ôm trên phố cổ, tôi hay chở bọn tây ba lô nên chém tiếng Anh bồi như gió, cái chứng chỉ tin học văn phòng gì đó, tôi cũng chả ngán, vốn là chuyên gia bỏ học ra quán cày game, do vậy việc sử dụng máy tính tôi khá thành thạo, dù sao đã từng phá hỏng 30 cái bàn phím của tiệm net ngay cạnh trường học rồi.
Khi bộ hồ sơ hợp lệ đã xong, tôi cùng cậu em vợ xách theo chai Chivas 18 mua ở bãi Phúc Xá có giá 200 ngàn (chắc rượu dzom) kèm phong bì 50 triệu do vợ tôi vừa đi vay từ quỹ xóa đói giảm nghèo của phường mang đến nhà lão trưởng phòng tổ chức. Giá một suất lái xe được lão chốt đúng 100 triệu, không bớt một xu. Tuy nhiên là chỗ đồng nghiệp thân tình với cậu em vợ, nên lão linh động cho thanh toán trước 50 triệu, số còn lại trả góp mỗi tháng 10 triệu. Kiểu chạy việc cho trả góp này, giống y chang mấy siêu thị điện máy vậy, nó là cơ chế linh hoạt và đáp ứng được mọi túi tiền của giới cần lao. Nhà lão trưởng phòng trên tầng 12B của chung cư ecohome đây là khu nhà ở xã hội, thấy tôi ngạc nhiên, cậu em vợ giải thích:
- Lão ý đang chạy chức viện phó nên phải “nằm gai nếm mật”, căn biệt thự chia lô đã cho tây thuê kiếm mấy ngàn đô một tháng, chuyển về đây ở, lão được tiếng là thanh liêm, giản dị. Hóa ra vậy, đúng là không thủ đoạn không làm sếp được. Để được nhận làm chân lái xe, tiền xóa đói giảm nghèo của nhà tôi được kính chuyển sang làm giàu cho nhà lão trưởng phòng tổ chức kể từ hôm đó.
Theo như giới thiệu, sếp viện trưởng do tôi sẽ lái xe phục vụ có hai bằng tiến sĩ, một bằng do trường tận bên Mỹ cấp, dù sếp không rành tiếng Anh và chưa từng nhấc mông qua đó. Với kinh nghiệm từ vụ làm hồ sơ xin việc, tôi đoán ngay lão đó đi mua bằng online, còn đề tài tiến sĩ của sếp có tiêu đề “bàn về cách ngắm mông của phụ nữ sao cho có văn hóa”… Ngày xưa chắc lão này, tôi tự nhủ vậy. Người xưa nói “hiền tài là nguyên khí của quốc gia”, nhưng bây giờ lắm “hiền tài” dở người thế không biết. Thôi thì sếp nào thì quân như thế, các cụ chẳng nói “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã” còn gì nữa. Đã kể thì kể cho hết, ngày trước tôi thi lấy bằng lái xe ô tô ba lần đều trượt, lần một thì không qua được vòng lý thuyết, lần hai nộp tiền chống trượt lý thuyết lại không qua được phần đề pa lên dốc, lần ba vẫn trượt, tóm lại bằng lái xe của tôi đi mua, giống như mấy loại bằng và chứng chỉ nhét trong hồ sơ xin việc.
Sếp viện trưởng lúc gặp tôi chỉ căn dặn:
- Cậu nhớ quán triệt tư tưởng ba không, không hỏi, không nghe, không nhìn. Nhớ chịu khó học hỏi và nâng cao kiến thức chuyên môn, phục vụ tốt cho công việc.
Sau này tôi mới rõ, nâng cao kiến thức là luôn phải cập nhật các tụ điểm ăn chơi nhưng kín đáo cho sếp, còn tu dưỡng đạo đức là việc ngậm miệng không để lộ tin ra ngoài.
Đang lái xe yên ổn cho sếp được khoảng một năm, cơ quan bất ngờ có vụ xáo trộn lớn. Để chuẩn hóa cán bộ, mọi người trong viện nghiên cứu từ bảo vệ, lao công tạp vụ đến lái xe tối thiểu phải có bằng đại học trở lên, đám cán bộ, nhân viên các phòng ban phải có bằng thạc sĩ. Cả cơ quan mọi người nháo nhào suốt tuần vừa rồi, tôi nghe nói mấy mẹ khối văn phòng chuyên checkin sống ảo, dạo này chịu khó vào mạng để tìm kiếm thông tin về việc mua bán bằng cấp. Biết thân biết phận, tôi lục tìm số điện thoại của cậu shipper trẻ lần trước và bày tỏ nguyện vọng mua tấm bằng đại học cho vào hồ sơ. Cậu thanh niên chốt ngay:
- Bây giờ bác mua bằng đại học mất 4 triệu 500 ngàn, ai dám đảm bảo cơ quan vài năm sau không đòi hỏi nâng cao trình độ, lúc đó mất thêm tiền mua bằng thạc sĩ. Hiện nay bên em đang có đợt sale khủng, nếu bác mua combo cả bằng đại học lẫn bằng thạc sĩ, em lấy có 6 triệu thôi. Bình thường mua riêng mất 10 triệu cho hai loại rồi.
Xót tiền nên tôi cố nói vớt:
- Thôi mày cho anh cái bằng tại chức cũng được.
Cậu thanh niên phá lên cười:
- Bác số đen rồi, bình thường bằng tại chức rẻ hơn bằng chính quy 2 triệu, nhưng khi có quy định mới công nhận hai loại bằng đó như nhau. Hiện nay bằng tại chức hay bằng chính quy đều đồng giá 4 triệu 500 ngàn, bác không mua nhanh, khéo lại tăng giá vì nhu cầu đang cao.
Nghe bùi tai, tôi vay mượn để chồng đủ tiền nhằm hoàn thiện con đường học vấn của mình. Khác với việc mua mấy cái chứng chỉ lần trước, lần này tôi phải thuê bộ áo thụng với mũ vuông để chụp hình cho thêm phần chân thực. Theo sự tư vấn của cậu bán hàng có tâm, bằng đại học của tôi sẽ là bằng chuyên ngành chế tạo máy, như vậy quá hợp với nghề lái xe, còn bằng thạc sĩ là chuyên ngành tâm lý giáo dục. Theo cách giải thích của cậu bán bằng, do ngành đó ít ai buồn để tâm.
Mấy hôm sau có lễ trao bằng cho các thạc sĩ học giả (chỉ ghi danh) nhưng có bằng thật được tổ chức, tôi đến chụp ảnh ké, vì là thạc sĩ dzom toàn phần nên cậu bán bằng còn kì công kiếm cho tôi thêm một ông già hom hem, sau này tôi mới biết là bảo vệ đêm ở siêu thị. Ông này đóng vai giáo sư tiến sĩ mặc bộ thụng đỏ đứng trao bằng cho thằng thạc sĩ dzom áo thụng lam là tôi. Sau buổi chụp hình cầm hoa giả, bằng giả và đứng cạnh ông giáo sư tiến sĩ cũng giả nốt, đọng lại trong tôi nhiều cảm xúc về con đường học vấn.
Ngày xưa trên tivi, tối nào cũng xuất hiện các ông giáo sư tiến sĩ thay nhau ngồi phát biểu về mọi vấn đề của cuộc sống. Hồi đó tôi ngưỡng mộ lắm, nhưng cụ cố nội tôi nói luôn “nghe mấy lão này có mà đổ thóc giống ra mà ăn”. Thời gian trôi qua, hóa ra cụ cố nội tôi nói đúng, các bố toàn nói phét có làm được gì đâu. Riếng cá nhân tôi, có lẽ tờ chứng nhận đã hoàn thành chương trình tiểu học và giấy xác nhận hộ cận nghèo là thật.
Hôm nay trên tivi có lão tiến sĩ tâm lý đang tư vấn về giáo dục, kiểu như xui phụ huynh ăn cứt gà vậy. Tự nhiên tôi thầm tiếc, giá ngày xưa bớt bia bọt và đánh lô đề dành tiền mua luôn bằng tiến sĩ, khéo kẻ ngồi chỗ đó để phán như thánh sống có khi là mình, đâu đến lượt lão dở hơi ăn cám lợn đó. Ngẫm lại, đúng là bây giờ thạc sĩ, tiến sĩ nhiều như cá Basa ở đồng bằng sông Cửu Long vậy, thật giả lẫn lộn.
Phải chăng:
“Toét mắt là tại hướng Đình.
Cả làng mắt toét chứ mình em đâu.”
Tác giả: Bùi Ngọc Phúc
Phần 2. CHÂN DUNG ÔNG TIẾN SĨ
Phần 3. CUỘC ĐUA SONG MÃ
Phần 4. PHÚT THỨ 89
098 376 5575