Change background image
LOVE quotion

Bắt đầu từ 4.53' thứ Hai ngày 17/10/2011


You are not connected. Please login or register

Xem chủ đề cũ hơn Xem chủ đề mới hơn Go down  Thông điệp [Trang 1 trong tổng số 1 trang]

Prosperity
Prosperity Tích cực

Cấp bậc: Tích cực

Giới tính : Nam

Bài viết : 466

Danh vọng : 822

Uy tín : 0

Máy bay không người lái (UAV) là một trong những chủ đề nổi bật của khoa học công nghệ Việt Nam gần đây khi những chiếc UAV đầu tiên được đưa vào ứng dụng thử nghiệm cho các mục đích dân sự. Tuy nhiên, vẫn có nhiều tranh cãi về những chiếc UAV này, thậm chí có ý kiến cho rằng nó không khác gì máy bay mô hình vì UAV phải như những chiếc RQ-4 Global Hawk UAV của Mỹ chẳng hạn.

Vậy UAV là gì? Có mấy loại UAV? Cùng là máy bay không người lái, sao chỗ lại gọi là UAV, chỗ lại gọi là drone? Bài viết này hy vọng giải đáp được các thắc mắc này một cách dễ hiểu nhất.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544050

UAV là viết tắt của "Unmanned Aerial Vehicle" ("Phương tiện hàng không không người lái", hay thường gọi là "Máy bay không người lái").

Theo đúng như tên gọi của mình, trên UAV hoàn toàn không có phi công lái. UAV có thể được điều khiển từ xa (bởi một phi công ngồi tại một trạm điều khiển trên mặt đất) hoặc cũng có thể tự bay theo các lịch trình đã được lập trình từ sẵn, hoặc theo sự điều khiển của các hệ thống máy tính phức tạp.

UAV hiện nay đang được sử dụng trong nhiều loại nhiệm vụ khác nhau: từ do thám cho tới tấn công.

Để phân biệt rõ ràng giữa UAV và các loại tên lửa, chúng ta có thể định nghĩa UAV là một loại máy bay có khả năng bay theo sự điều khiển cố định và được trang bị các động cơ phản lực hoặc động cơ xoay chiều.

Còn tên lửa hành trình có thể được coi là một loại UAV, song cần chỉ ra rõ ràng rằng chúng được sử dụng làm vũ khí, trong khi UAV thông thường đóng vai trò phương tiện di chuyển.

UAV đôi khi cũng được dùng để chỉ các hệ thống UAVS (Unmanned Aerial Vehicle System - Hệ thống phương tiện bay không người lái) hoặc UAS (Unmanned Aerial System - Hệ thống máy bay không người lái). Ủy ban Quản lý Hàng không Liên bang Hoa Kỳ (FAA) đang sử dụng cụm từ UAS để nhấn mạnh rằng các hệ thống này không chỉ bao gồm máy bay mà còn bao gồm cả trạm kiểm soát trên mặt đất và một số thiết bị/yếu tố khác.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544038

Trong các văn bản chính thức, cụm từ "Unmanned Aerial Vehicle" (UAV) đã được thay đổi thành "Unmmaned Aircraft System" để làm rõ tính hệ thống của UAS như đã nói ở trên. Tuy vậy, trong ngôn ngữ nói hàng ngày chúng ta vẫn sử dụng cụm từ UAV nhiều hơn.

Vai trò quân sự của UAV đang phát triển với một tốc độ chóng mặt. Năm 2005, các thiết bị UAV ở mức độ chiến thuật và mức độ vùng chiến tranh đã có tổng cộng 100.000 giờ bay trong các chiến dịch ENDURING FREEDOM (OEF – chiến dịch giải phóng Afghanistan) và IRAQI FREEDOM (OIF – chiến dịch giải phóng Iraq). Sự phát triển chóng mặt của công nghệ giúp cho các thiết bị nhỏ ngày càng có thể đảm nhiệm nhiều chức vụ hơn, kết quả là các hệ thống UAV ngày càng có mặt nhiều trên chiến trường.

Việc sử dụng UAV là một chiến lược mới tới mức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ thậm chí còn chưa đưa ra được quy trình theo dõi nhiệm vụ để theo dõi hoạt động của các mẫu UAV. Khi khả năng của các mẫu UAV tăng lên, các quốc gia trên thế giới tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu của mình: các thành tựu trong việc nghiên cứu và phát triển khiến cho vai trò của UAV không chỉ dừng lại ở tình báo, do thám và theo dõi – các vai trò truyền thống của chúng.

UAV hiện nay đã có thể đảm nhiệm tấn công điện tử, tiến hành tấn công bằng bom và tên lửa, tiến hành phá hủy hoặc ngăn chặn các hệ thống phòng không, các mắt xích hoặc toàn bộ hệ thống liên lạc của đối thủ, cũng như tiến hành các nhiệm vụ tìm kiếm và giải cứu (CSAR).

UAV có giá từ vài nghìn USD cho tới hàng chục triệu USD, và các loại UAV có cân nặng từ dưới 1 kg cho tới hơn 18 tấn.

Các loại UAV

Bia ngắm bắn: đóng vai trò bia ngắm bắn cho các hệ thống vũ khí trên mặt đất và trên không.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544062

Do thám: tìm kiếm thông tin chiến thuật trên chiến trường.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544058

Tấn công: đảm nhiệm vai trò tấn công trong các nhiệm vụ mang tính rủi ro cao.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544074

Nghiên cứu và phát triển: đảm nhiệm vai trò vật thí nghiệm với các công nghệ UAV mới.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544070

UAV dân dụng và thương mại: các mẫu UAV được thiết kế nhằm áp dụng vào các mục đích dân dụng và thương mại.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544066

Mức độ độc lập của UAV

Một vài mẫu UAV đầu tiên được gọi là drone – một loại UAV rất đơn giản: có thể coi drone là một loại máy bay lúc nào cũng cần được điều khiển từ xa bởi phi công (hay còn gọi là người điều khiển). Các phiên bản UAV tinh vi hơn có thể có tính năng điều khiển được tích hợp và các hệ thống tìm đường đóng vai trò điều khiển ở mức độ thấp (ví dụ như điều khiển tốc độ hoặc cân bằng máy bay), hoặc các tính năng định tuyến đơn giản như bay theo một tuyến đường đã được định sẵn.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544054

Nếu nhìn từ cách này thì có thể nói phần lớn các mẫu UAV đầu tiên đều không hề mang tính độc lập. Thực tế, lĩnh vực nghiên cứu/phát triển khả năng tự điều khiển (Autonomy) là một lĩnh vực nghiên cứu khá mới mẻ, được tài trợ chủ yếu bởi quân đội với mục đích tìm ra các công nghệ mới sẵn sàng cho chiến tranh.

So với lĩnh vực sản xuất phần cứng UAV, thị trường của lĩnh vực nghiên cứu/phát triển khả năng tự điều khiển là một lĩnh vực còn khá non trẻ và kém phát triển. Bởi vậy, khả năng tự điều khiển của UAV sẽ tiếp tục là "nút thắt cổ chai", giới hạn sự phát triển của UAV trong tương lai. Nói cách khác, giá trị và tốc độ phát triển của toàn bộ lĩnh vực UAV phụ thuộc vào các thành tựu mới trong lĩnh vực nghiên cứu/phát triển khả năng tự điều khiển (Autonomy).

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544042

Các lĩnh vực công nghệ Autonomy đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của UAV

Kết hợp cảm biến: Kết hợp thông tin từ nhiều cảm biến được sử dụng trên thiết bị.

Liên lạc: đảm nhiệm quá trình liên lạc và phối hợp giữa các thành phần khác nhau của hệ thống, trong trường hợp thông tin không đủ và không hoàn hảo.

Lên lịch trình: tìm ra tuyến đường tối ưu nhất trong khi phải đảm bảo đạt được một số mục tiêu và giới hạn, tránh các vật cản.

Phân bổ nhiệm vụ và lên kế hoạch: tìm ra cách phân bổ nhiệm vụ tối ưu tới các thành phần của hệ thống, trong điều kiện thời gian và phần cứng bị giới hạn.

Chiến lược phối hợp: tạo ra kế hoạch và cách phân bổ hoạt động tối ưu giữa các thành phần của hệ thống nhằm đạt được khả năng thành công lớn nhất trong mỗi nhiệm vụ.

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544046

Khả năng tự điều khiển (Autonomy) có thể được định nghĩa là khả năng đưa ra quyết định mà không cần tới sự can thiệp của con người.

Do đó, để thiết bị có thể đạt được khả năng tự điều khiển, con người cần dạy cho máy móc trở nên "thông minh" và có khả năng suy nghĩ giống với chúng ta hơn nữa.

Những người theo dõi sát sao thế giới khoa học công nghệ có thể so sánh lĩnh vực Autonomy với các thành tự của lĩnh vực trí thông minh nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) vào thập niên 1980 và 1990, với thành quả là những hệ thống chuyên gia, các mạng suy nghĩ, khả năng tự học hỏi của máy mọc, khả năng phân tích ngôn ngữ tự nhiên.

Tuy vậy, lĩnh vực Autonomy hiện đang phát triển chủ yếu theo hướng từ dưới đi lên, và các thành tựu mới đều đến từ khoa học điều khiển (Control science), thay vì khoa học máy tính (Computer Science). Do đó, khả năng tự điều khiển của UAV đã và sẽ tiếp tục là một nhánh con của khoa học điều khiển.

Trong tương lai gần, 2 lĩnh vực này (khoa học điều khiển và khoa học máy tính) sẽ sớm kết hợp mạnh mẽ hơn nữa, và các nhà khoa học của cả 2 lĩnh vực sẽ phối hợp hoạt động để tạo ra những thành tựu vượt trội.

Có thể nói, đến một mức độ nhất định, mục đích cuối cùng của lĩnh vực Autonomy là thay thế hoàn toàn con người ở vị trí điều khiển UAV. Tuy vậy, cho tới giờ chúng ta vẫn chưa thể trả lời được liệu sự phát triển của lĩnh vực Autonomy, cách con người nhìn nhận về lĩnh vực này, và quan trọng nhất là các phản ứng về mặt chính trị đối với lĩnh vực này có cản trở sự phát triển và ứng dụng của UAV hay không.

Theo chính sách 4568 của NATO, tất cả các UAV của liên minh quân sự này đều phải được điều khiển sử dụng hệ thống TCS (Tactical Control System – Hệ thống điều khiển chiến lược), một hệ thống được phát triển bởi công ty phần mềm Raytheon.

Sức chịu đựng của UAV

Máy bay không người lái (UAV) là gì? UAV và drone có gì khác? 544080

Do UAV không chịu ảnh hưởng từ các giới hạn về mặt thể chất của phi công, chúng có thể được thiết kế để có thời lượng bay tối đa. Thời lượng bay tối đa của các mẫu UAV không phụ thuộc vào kích cỡ của các mẫu máy bay này: thay vào đó, độ bền của động cơ máy bay phụ thuộc vào tỉ lệ nhiên liệu bị đốt/tổng khối lượng thiết bị (theo công thức Breguet). Các thiết bị UAV chạy bằng năng lượng mặt trời đã từng được coi là có thể bay mãi mãi, song rất tiếc Helios Prototype – sản phẩm thử nghiệm cho khái niệm nói trên, đã gặp phải tai nạn vào năm 2003.

Trong khi kinh phí dành cho UAV chỉ chiếm một phần nhỏ kinh phí dành cho các máy bay chiến đấu và tên lửa chiến lược, cuộc chiến chống khủng bố của Hoa Kỳ đã thay đổi cục diện khá nhiều. Hoa Kỳ đã lên các chương trình phóng UAV từ tầu ngầm và tàu thủy, đồng thời lên một kế hoạch phát triển UAV nhiều tham vọng với các hệ thống tân tiến đắt tiền như RQ-4 Global Hawk UAV (với kinh phí có thể lên tới 3,5 tỉ USD dành cho hơn 200 thiết bị).

Việt Dũng
Tổng hợp
      

Xem chủ đề cũ hơn Xem chủ đề mới hơn Về Đầu Trang  Thông điệp [Trang 1 trong tổng số 1 trang]

Quyền hạn của bạn

Bạn không có quyền trả lời bài viết
free counters



  • Đoàn Ngọc Khánh

    mobile phone 098 376 5575


    Đỗ Quang Thảo

    mobile phone 090 301 9666


    Nguyễn Văn Của

    mobile phone 090 372 1401


    IP address signature
    Free forum | ©phpBB | Free forum support | Liên hệ | Báo cáo lạm dụng | Cookies | Thảo luận mới nhất