Mùa đứt cáp, liệu bạn có đủ kiên nhẫn để ngồi trước màn hình và nhìn thanh trình duyệt quay đều mỗi khi sử dụng Google Search?


Có thể nói, trong khoảng 1 năm trở lại đây, hiện tượng đứt tuyến cáp quang biển quốc tế hay còn gọi là cáp quang AAG (Asia America Gateway) ở Việt Nam đã không còn là hiện tượng quá mới mẻ. Bởi với tần xuất đứt cáp như "cơm bữa" hiện nay, người dùng đã thôi phàn nàn về tình trạng đứt/nghẽn mạng mà chuyển sang cơ chế "sống chung với lũ".

Giải thích cho hiện tượng này, đã có rất nhiều lý do được đưa ra, người thì cho rằng đứt cáp là bởi chất lượng thi công có vấn đề, người thì lại quả quyết là bởi trái đất đang nóng dần lên dẫn tới hiện tượng thời tiết thay đổi bất thường gây đứt cáp, hay thậm chí như nhiều người dùng vui tính thì thủ phạm gây ức chế chính là "cá mập"...

Tuy nhiên, dù nguyên nhân thực sự gây đứt cáp quang biển quốc tế là gì, thì việc tìm ra nguồn cội vấn đề cũng như khắc phục triệt để hiện tượng này sẽ không hề dễ dàng và tốn kém khá nhiều thời gian. Do đó, nếu đã cam tâm tình nguyện, thì đâu là "cứu cánh" cho người dùng Internet trong mùa đứt cáp?

Nỗi ức chế mang tên: "đứt cáp biển"

Hãy tưởng tượng, bạn đang lên kế hoạch cho một tối On-LAN cùng bạn bè với vài trận Dota 2, CSGO; hoặc đơn giản chỉ là dành cho mình buổi tối bình yên để xem một bộ phim yêu thích và đột nhiên, có tin dữ: "cáp quang AAG" lại đứt. Bạn cười khẩy bỏ qua và cho rằng ai đó ác ý đang cố tình tạo dư luận xấu.

Tuy nhiên, bởi tính tò mò, bạn quyết định tìm tới "ông biết tuốt" Google để tìm hiểu. Và nỗi ức chế "đứt cáp biển" bắt đầu từ đây.


Thoạt đầu, việc truy cập vào trang chủ của Google - công cụ tìm kiếm hàng đầu tại Việt Nam hiện nay khá nhanh, bạn tự nhủ, đúng là mấy anh cộng đồng mạng lại "gió bão phong ba" rồi đây. Thế nhưng, khi bắt đầu tìm kiếm những cụm từ như AAG hay Asian America Gateway, thanh trình duyệt lại liên tục xoay đều và xoay đều...

Liên tục những câu hỏi được đặt ra ngay lúc đó, tại sao vào được mạng nhưng lại không thể tìm kiếm những cụm từ mong muốn? Tại sao vào GenK.vn bình thường mà vào những trang báo nước ngoài lại không được? Liên tục tại sao và tại sao?

Bạn có thể đổ lỗi cho mạng, cho nhà mạng hay thậm chí là cả chiếc máy tính, laptop mà mình đang sử dụng. Nhưng thực sự, vấn đề lại nằm ở chính công cụ tìm kiếm mặc định bấy lâu - Google Search. Vấn đề đặt ra ở đây, đó là với mỗi lần "đứt cáp biển", đường truyền đi ra quốc tế của thuê bao tại Việt Nam sẽ bị hạn chế đáng kể, ít nhất là với các thuê bao cá nhân.

Bởi mỗi khi có sự cố liên quan đến đường truyền Internet, các công ty, tổ chức cũng như các tập đoàn lớn sẽ được ưu tiên hàng đầu. Trong khi đó, số lượng người dùng/gia đình sử dụng Internet tại nước ta lại là 1 con số khổng lồ. Do đó, tính huống tất cả người dùng chung nhau 1 lượng băng thông hạn hẹp sẽ chẳng khác nào bài toán "nhét con voi vào trong 1 chiếc tủ lạnh".

Tóm lại, "đứt cáp biển" gây khó khăn cho chúng ta khi truy cập các trang quốc tế là điều dễ hiểu và tất nhiên, Google Search không phải là ngoại lệ. Vậy đâu là cứu cánh cho người dùng trong những ngày đứt cáp?

Tại sao không phải là Bing Search và Yahoo! Search?

Nếu gặp khó khăn với Google Search, đặc biệt là trong bối cảnh truy cập Internet "phập phồng" hiện nay, việc sử dụng những công cụ tìm kiếm thay kế cũng chẳng phải là ý tưởng tồi. Thay vì mòn mỏi chờ đợi trước màn hình máy tính để nhận được kết quả trả về từ Google, bạn có thể nghĩ tới việc sử dụng Bing Search hoặc Yahoo! Search.


Tại sao vậy? Nếu là 1 người dùng trung thành với trình duyệt huyền thoại "Internet Explorer" hay cái tên IE, chắc chắn bạn sẽ chẳng còn lạ lẫm gì với công cụ tìm kiếm Bing. Tất nhiên, nếu so Bing với Google thì tầm ảnh hưởng của công cụ mà Microsoft tạo ra là không thể so sánh.

Tuy nhiên, công bằng mà nói, Bing được thiết kế để tối ưu hóa những tính năng của các công cụ tìm kiến hiện tại, sử dụng những công cụ trực quan để hỗ trợ người dùng gia quyết định tốt hơn, tập trung vào 4 lĩnh vực chính: quyết định mua hàng, lên kế hoạch cho một chuyến đi, nghiên cứu về sức khỏe hoặc tìm một doanh nghiệp tại địa phương.

Đáng tiếc là công cụ tìm kiếm này vẫn chưa cho ra giao diện Tiếng Việt, do đó, nếu muốn sử dụng thành thạo Bing, bạn cần biết 1 chút về Tiếng Anh hoặc các ngôn ngữ phổ biến khác. Hoặc như đã nói ở trên, Bing sẽ là "liều thuốc" công hiệu khi người dùng muốn tìm kiếm những cụm từ hoặc kết quả nước ngoài, còn đối với những kết quả là Tiếng Việt thì Bing vẫn chưa thực sự mạnh như mong muốn.

Bù lại, nếu bạn ưa thích nhiếp ảnh hay đang làm việc trong ngành đồ họa thì Bing sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo. Bởi xét cho cùng, ngay từ giao diện của công cụ tìm kiếm này, chúng ta đã được chiêm ngưỡng những hình ảnh rất sinh động thay vì màu trắng khô khan của Google.


Bên cạnh Bing, chúng ta cũng không thể không nhắc tới Yahoo! - trình tìm kiếm từng rất phồn thịnh cách đây nhiều năm. Nếu ai đó còn nhớ tới 1 thời Yahoo! Messenger hay Blog 360, thì ắt cũng nhớ tới Yahoo! Search. Có thể nói, sự lớn mạnh của công cụ tìm kiếm này một phần chính nhờ sự phát triển của những ứng dụng chat hay blog của Yahoo!

Kể từ thời "xa xưa", Yahoo đã bắt đầu tạo công cụ tìm kiếm bằng cách cung cấp danh mục của các liên kết tới các trang web khác. Từ đó, Yahoo! Search đã trở thành nguồn tài nguyên không thể thiếu trong việc tìm kiếm trang web dựa theo từng chủ đề cho đến khi bị Google lấn át trong nhiều thập niên tiếp theo.

Điểm mạnh của công cụ tìm kiếm từ Yahoo là giúp người dùng web có thể tìm kiếm những nội dung theo chủ đề phù hợp. Tất nhiên, ở vào thời điểm hiện tại, có vẻ như Yahoo không phải là 1 công cụ tìm kiếm mà nhiều người muốn sử dụng.
Tóm lại, với 2 công cụ tìm kiếm là Bing và Yahoo!, vấn đề trình duyệt "quay đều" sẽ được khắc phục phần nào, ngoài ra, tốc độ tìm kiếm sẽ vẫn ổn định hơn so với Google ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, đây hoàn toàn chỉ là sự thay thế tạm thời, nếu so về mặt tiện ích và hiệu quả công việc.

Vậy hết "đứt cáp biển" thì Bing và Yahoo! sống sao?

Như đã nói ở trên, trong những trường hợp "khẩn cấp", việc sử dụng các công cụ tìm kiếm thay thế là điều có thể chấp nhận được dù cho hiệu quả công việc không đạt 100% như mong muốn. Thế nhưng, đây sẽ là 1 giải pháp hay cho những ai thường xuyên phải làm việc cũng như giải trí trên các trang web nước ngoài.

Do đó, khi tình trạng Internet tại Việt Nam đã ổn định, việc có tiếp tục sử dụng Bing hay Yahoo! nữa không lại là 1 câu hỏi đáng cân nhắc. Bởi lẽ, thông thường, các công cụ tìm kiếm luôn đi kèm với 1 trình duyệt web nào đó. Và việc sử dụng các trình duyệt web không ăn dơ với công cụ Search đôi khi cũng gây ra cho chúng ta không ít phiền toái.

Đơn giản như việc trình duyệt Chrome - một trong những trình duyệt được sử dụng cũng như đem tới nhiều tiện ích nhất cho người dùng hiện nay sẽ gắn liền với Google Search - công cụ tìm kiếm mặc định. Trong khi đó, Bing Search lại xuất hiện trên trình duyệt IE của Microsoft. Còn Yahoo! Search gần đây đã bắt tay với Firefox.


Tất nhiên, với sự hậu thuẫn từ 3 trình duyệt lớn, mỗi công cụ nêu trên sẽ có những lợi thế cũng như điểm mạnh nhất định. Và nếu chúng ta có thể kết hợp ít nhất 2 trong 3 công cụ này thì đây sẽ thực sự là một lựa chọn khôn ngoan. Giả dụ, thông thường, người Việt đã quen với việc sử dụng Google Search, trong khi đó, mỗi lúc có nhu cầu tìm kiếm ảnh, chúng ta sẽ sử dụng thêm Bing Search.

Tuy nhiên, trong tương lai, có lẽ Google sẽ không còn là công cụ tìm kiếm số 1 bởi như đã nói ở trên, Firefox đã nhanh tay hợp tác với Yahoo! cách đây ít lâu. Còn về phía ông lớn 1 thời là Yahoo!, hãng đã hứa sẽ cung cấp cho Firefox nhiều tính năng nổi bật hơn. Đặc biệt là công nghệ không theo dõi người sử dụng: người dùng Firefox sẽ được tôn trọng sở thích và không bị theo dõi bởi mục đích quảng cáo.

Trong khi đó, vấn đề tôn trọng cũng như đảo bảm quyền riêng tư của người dùng cũng đang là điều được giới công nghệ quan tâm nhất hiện nay. Còn về phía Bing, năm 2015 cũng là thời điểm đáng hứa hẹn để công cụ tìm kiếm này vùng lên, thoát khỏi cái bóng của Google.


Minh chứng là trong năm ngoái, hiện tượng trợ lý ảo Cortana được suy tôn làm "thánh" dự đoán kết quả World Cup 2014 cũng đem lại không ít "tiếng thơm" cho Microsoft. Bởi lẽ, để làm được những phép màu như vậy, Cortana đã sử dụng tới những thuật toán cũng như khả năng tìm kiếm của Bing Search. Điều này chứng tỏ, công cụ tìm kiếm của Microsoft chẳng hề thua kém gì với các đối thủ hiện nay.

Thêm vào đó, trong thời gian tới, người ta đang đồn đoán rất nhiều trình duyệt Spartan thế hệ mới với những tính năng khá thú vị như gộp tap theo nhóm, note trực tiếp vào tap trình duyệt, tích hợp Cortana hay giao diện hoàn toàn mới... Do đó, nếu dự án Spartan được hiện thực hóa và thu hút được người dùng, nó có thể kéo theo cả sự lớn mạnh của Bing.

Tạm kết

Nhìn chung, vào thời điểm hiện tại, với tình trạng "đứt cáp biển" như hiện nay, không chỉ Google Search mà các ứng dụng từ Google như Gmail, Google Drive, Hangouts... sẽ không còn là lựa chọn lý tưởng. Thay vào đó, chúng ta có thể chuyển sang các công cụ khác không kém phần hiệu quả như Bing hay Yahoo! Search.

Tất nhiên, tùy vào tình trạng cũng như sở thích của mỗi người, việc sử dụng hay lựa chọn các trình duyệt cũng khác nhau. Thế nhưng, với tiềm năng dồi dào cộng thêm 1 chút may mắn, có thể Bing và Yahoo! Search sẽ không còn những sự "thế chỗ" thời vụ trong tương lai.

[Cà phê phố] Cáp AAG đứt, ngẫm nghĩ về Internet Việt


Gsm.vn - Với cư dân mạng (netizen) Việt Nam, sự cố đứt cáp AAG từ vài ngày qua không có gì quá mới lạ nữa. Dường như "đến hẹn lại lên", cứ mỗi dịp từ tháng 12 - tháng 1, "cá mập lại tổ chức ăn mừng năm mới".

Trong những ngày này, những người có phân nửa "đồng hồ sinh học" trong thế giới mạng như tôi có lẽ đã thấu hiểu câu "games don't make you violent, lag does" (game không khiến chúng ta trở nên bạo lực, đứt mạng mới gây ra điều đó) hơn lúc nào hết. Tôi cũng hiểu được cảm giác của những người chơi game trên Xbox Live và PlayStation Network như Kimdotcom khi họ không thể chơi được gì vì các hacker Lizard Squad đã đánh sập 2 mạng trên.


Đọc được tin nhắn của "gấu" trên Facebook nhưng không thể trả lời hoặc trả lời mà tin nhắn không đến, cảm giác ấy không khác nào những người lính năm xưa ngoài trận tiền mà không biết liệu lá thư của mình có về đến gia đình hay không... Thậm chí vấn đề còn tệ hơn khi bạn "tưởng" tin nhắn đã tới nơi nhưng thực tế, "thư" đã thất lạc mà bạn cứ đinh ninh người ấy đang chờ bạn qua đón đi xem phim. Và...

Internet giờ đây, đã trở thành một phần gần như không thể thiếu với nhiều người, bên cạnh thức ăn, điện nước, xăng dầu...

Vậy nên những ngày này, không lạ khi thi thoảng chúng ta lại nghe những câu ai oán như "fucccckkkkkkkk", "shiiiiiiiiitttttttttttttt", "cê đê em"... Dẫu rằng chúng là những từ không hay ho gì cho lắm, nhưng ta có thể phần nào thông cảm cho họ. Vì không chỉ những thứ chân phương như tình cảm đôi lứa bị ảnh hưởng, hay các thanh niên Việt du học gặp sự cố mà ngay đến những người làm việc nhờ vào cọng cáp "mong manh hơn cả tình cảm phụ nữ" cũng "đau thương" không kém. E-mail không vào được hoặc YouTube rất chập chờn, các fanpage Facebook đăng bài nhưng chả mấy người đọc được... Những thiệt hại ấy nếu quy ra tiền thì không hề nhỏ.


Vâng, thiệt hại kinh tế khi Internet đứt cũng không kém gì đường sắt Việt Nam không chạy được, hoặc QL1A bị nghẽn và hàng hoá không lưu thông được, hoặc Sorry Airlines liên tục hoãn chuyến và bạn phải tốn thêm một đêm thuê nhà nghỉ khi đi công tác xa nhà. Cứ tưởng tượng kế toán công ty bạn không thể chuyển lương hoặc khách hàng không thể mua hàng được (tôi vẫn chưa hiểu tại sao những ngày này truy cập dịch vụ e-banking của một số ngân hàng nội địa khá khó khăn), mọi thứ trở nên rất tệ.​

Cùng tâm trạng đó, nhưng để đỡ "gào" lên, tôi đứng dậy ra ra quán cà phê đầu ngõ, ngắm dòng người qua lại trong cái nắng vàng của Sài Gòn. Mọi thứ vẫn vậy, dòng người vẫn qua lại như mọi khi. Những hàng quán vẫn bày bán và những cô bán nước hay bác chạy xe ôm vẫn ở đấy. Với những người ít cần tới Internet như họ, nhịp sống vẫn bình dị như bao ngày.​


Trầm ngâm trong cái vị đăng đắng của "đen đá không đường", tôi tự hỏi những sự cố như vậy liệu sẽ còn tiếp diễn bao lần nữa?​

Lần hồi lại "AAG sử lược", có thể nhận thấy tại Việt Nam, tuyến cáp quốc tế này đứt "theo lịch". Cứ tới tháng 12 của năm trước hoặc qua tháng 1 năm sau, lại một đợt đứt cáp. Rồi đến giữa năm tầm tháng 7 - 8, lại một đợt. Mọi thứ diễn ra gần như một nhịp sinh học tương tự như loài cá hồi vượt biển lên sông hàng năm để đẻ trứng, hoặc cua đỏ ở Úc "bất chất tai nạn giao thông" tìm cách bơi ra biển. Người ta vẫn nói vui rằng "cá mập làm đứt cáp" và chúng ta vẫn xem đó là trò đùa. Nhưng đứt "có lịch" đàng hoàng không khỏi khiến tôi nghi hoặc về điều đó.


Được biết, khu vực biển Đông vốn là một cửa ngõ hàng hải quan trọng trên thế giới. Có rất nhiều chuyến tàu hàng chạy qua mỗi ngày. Theo cách lý giải của nhiều đơn vị vận hành cáp thì đa số các sự cố này đến từ chuyện "qua đường" của những chuyến tàu. Cố nhiên có những thuyền trưởng đã được biết rõ những khu vực không được phép thả neo hay chạy qua, nhưng chúng ta không đảm bảo được 100% những chiếc tàu thuỷ đều như thế. Vả chăng, không chắc được sự cố đứt cáp không phải do thế lực bên ngoài phá hoại. Có lần cáp AAG bị đứt khi cách bờ 18 km, có lần cách khoảng 100 km, còn lần này là 117 km.

Ở góc độ người dùng, chắc chắn chúng ta rất khó chịu với điều ấy. Nhưng thử đặt vào vị trí của nhà cung cấp, hẳn nhiên các ISP cũng không muốn bị réo tên lên trong những câu không hay tý nào. Dù sao với một tuyến cáp dài hàng trăm km, nếu cắt cử người "tuần tra" 24/7/365 là một điều rất khó và không khả thi về mặt kinh tế - chi phí sẽ rất lớn và... người dùng sẽ phải chi thêm tiền cho việc đấy (cước hàng tháng tăng lên). Vậy chăng, chúng ta nên "sống chung cùng lũ"? Cứ mỗi mùa xuân về và cứ rằm tháng 7 hàng năm?

Câu trả lời nằm ở 2 hướng:

- Chấp nhận "lũ".
- Không... chấp nhận.


Trong vế chấp nhận, không có gì để bàn thêm cả. Tôi uống hết cà phê và quay lại văn phòng, nơi những đồng nghiệp khác như các bạn đang "kêu gào" và cố gắng "thoả hiệp" với điều ấy...

Còn nếu không? Chúng ta lại có nhiều hướng khác... Cáp AAG là một ví dụ khi mà người dùng Internet Việt Nam quá lệ thuộc vào một số ít giải pháp băng thông quốc tế (vẫn có những tuyến khác, AAG chiếm 40% lưu lượng của Việt Nam). Sâu xa hơn, nó còn nằm ở việc người Việt Nam quá... sính ngoại. Nếu chúng ta không trở thành "nô lệ" của Google (GG) hay Facebook, hẳn chúng ta không "mệt" đến vậy. Nếu bạn không hàng ngày phải truy cập server của GG để check mail, hẳn mọi thứ đã đỡ hơn. Hãy thử nghĩ về 2 người Việt Nam ở Hà Nội và Sài Gòn trao đổi thông tin cho nhau, nhưng lại cần tới máy chủ của GG ở Hong Kong hay Singapore đáp ứng điều ấy. Việc ấy liệu có cần thiết?​

Ở đây tôi không nói rằng những dịch vụ mà các công ty Việt Nam cung cấp đều tốt. Nhưng từ góc độ kinh doanh, nếu người trong nước không ủng hộ sản phẩm của nhau, chắc chắn sẽ không có lợi nhuận để doanh nghiệp nội địa tiếp tục đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm. Những 8x như tôi nếu từng dùng qua Gmail trong những ngày nó vẫn còn là beta với đường truyền dial-up 56K đều hiểu rõ "chậm là gì", không như các 9x hay 0x hôm nay xài "thả gas" nhờ cáp quang và 3G. Một ví dụ cụ thể hơn là dịch vụ Google+, kể cả nó có tốt, nhưng mấy ai dùng?


Thậm chí nhìn ra các nước khác như Hàn với Nhật, liệu Sony với Samsung có trở thành những công ty toàn cầu được không nếu người Hàn và người Nhật quay lại với chính họ? Bản thân Apple có trở thành công ty giá trị vốn hoá lớn nhất thế giới nếu chính người Mỹ không ủng hộ họ?

Trở lại Internet Việt, sự "mong manh" của AAG cho thấy - hoặc là chúng ta cần có thêm nhiều tuyến cáp quốc tế hơn, hoặc là chúng ta nên giảm bớt lệ thuộc vào dịch vụ của nước ngoài hơn, hoặc là cả 2. Dịch vụ OTT Zalo của VNG có thể là một minh hoạ cho điều trên - không nhất thiết phải là công ty nước ngoài mới có thể cung cấp được chất lượng tốt. Nếu cần nghe nhạc hay xem phim, chúng ta vẫn có những kênh như clip.vn, hayhaytv, 123tv, FPT Play...​

Lan man một chút với cốc cà phê... Quay lại thực tế, dù chúng ta chọn hướng đi nào (hoặc cả 2) thì con đường đều không đơn giản. Ở một hướng, chi phí đều rất cao (xây dựng thêm nhiều tuyến cáp mới, các ISP cần có thời gian để hoà vốn). Ở hướng khác, người tiêu dùng cần thay đổi "tập tính mua sắm" mà điều này tương đối không đơn giản. "Giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời". Nhiều người Việt vẫn có tâm lý "xe máy phải là Honda, xe hơi phải Toyota và điện thoại phải là Nokia / iPhone"...

Vậy thay đổi (chính mình) hay chấp nhận "nước lũ"? Có lẽ tôi sẽ quay lại văn phòng và chấp nhận mỗi năm 2 lần "gào thét"... Vạn sự khởi đầu nan mà gian nan thì... thường lại nản!