Nói đến chuyện người phụ nữ là phải biết hy sinh cho chồng con, lấy cái vui của người thân làm cái vui của mình nghe có vẻ như chuyện “xưa rồi Diễm”, bởi ngày nay mọi thứ đã khác, người phụ nữ đã bình đẳng hơn với nam giới, cuộc sống người phụ nữ đã ngày được nâng cao lên, không chỉ địa vị xã hội mà còn về mặt hưởng thụ. Hoá ra, thực tế không hề như vậy.


Cậu tôi 62 tuổi, mợ tôi nhỏ hơn cậu hai tuổi. Cậu là giáo viên, công việc ở nhà của cậu chỉ loay hoay bên cái bàn giấy cùng cây viết. Mọi thứ trong nhà đều do mợ lo toan từ ruộng vườn, gà qué, heo cúi, giỗ chạp... Cậu là con trưởng và là con trai độc nhất nên được hưởng từ đường, hương khói cho ông bà, cha mẹ. Một năm dễ chừng phải đến mười lăm đám giỗ. Mỗi lần đám giỗ, họ hàng đông, cậu mời không ít hơn 50 khách. Một tay mợ từ nấu nướng đến dọn dẹp (tính cậu không thích thuê người nên mợ cứ phải nai lưng ra làm). Từ ngày cậu nghỉ hưu, tưởng mọi thứ sẽ đơn giản hơn, nhưng không! Ở nhà cậu càng bày vẽ nhiều chuyện hơn. Sáng nếu không đi đánh cờ với ông bạn hàng xóm, cậu cũng mời vài ba người bạn về nhà uống trà, bàn chuyện thế sự. Nói chuyện đến trưa, cậu mời cơm, phải có tí rượu. Lại mình mợ loay hoay dưới bếp, làm món này, món kia phục vụ!

Tất bật nhất là khi con gái đầu của cậu mợ sinh con. Vì mới ra riêng nên chị rất lúng túng trong việc chăm sóc nhà cửa con cái. Thế là, mợ sáng đi chiều về như người đi làm công sở, bận rộn như chính mợ có con mọn! Sáng mợ dậy sớm lo gà qué, gạo, thóc rồi lo sẵn bữa trưa cho cậu. Mọi thứ đâu vào đấy, mợ lại tất tả thay quần áo đón xe buýt sang nhà con gái. Bước xuống xe buýt, mợ còn phải tạt vào chợ mua thức ăn cho gia đình con gái. Mợ đến nhà là vừa lúc chị chuẩn bị đi làm, bàn giao cháu cho bà ngọai. Một ngày ở nhà con gái, mợ vừa trông cháu vừa loay hoay hết mọi việc. Trưa mợ cũng không dám ngủ vì phải trông cháu cho “mẹ nó nhắm mắt một chút chiều còn đi làm”. Chiều chị về, mợ lại vội vã ra xe buýt cho kịp về nhà … hầu hạ ông chồng. Mệt nhoài cả tuần thứ Bảy, Chủ nhật con gái nghỉ mợ vẫn phải “đi làm” một buổi. “Nó nhờ coi con cho nó đi công việc, chẳng lẽ mình không giúp? Cả tuần nó có ngày nào nghỉ để lo việc riêng đâu!”.


Đó là mợ tôi, một phụ nữ thế hệ 4X! Thế hệ 5X sau mợ tôi cũng chẳng khác mấy. Vợ chồng chị Nhàn là bạn cùng lớp với nhau hồi học đại học. Hai mươi năm sống với nhau có hai mặt con, việc gì cũng một tay chị, từ sắm cái chén cho đến xây cái nhà lầu hai tầng! Mà đâu phải anh là lao động chính. Về kinh tế, anh chỉ đóng góp 2/3 lương, còn lại chị tính sao thì tính. Con học cấp 1 anh cũng đưa chừng ấy, vào đại học cũng không thêm được đồng nào. Chị xoay sở làm thêm cái này, cái kia để lo cho chồng con. Nghe chị kể, dạo sau này, có lẽ anh thấy chị tất bật quá nên anh giành công việc… rửa chén, lau nhà giúp chị. Chị nói: “Nhờ có ổng gánh vác giùm mấy việc lặt vặt nên mình cũng rảnh tay hơn để lo việc lớn”. Nghe đâu, việc lớn đang phát sinh trong gia đình chị là sửa nhà, chuẩn bị đám cưới con gái! Lại cũng mình chị tính toán. Phần anh, ai hỏi đến anh tỉnh bơ : “Bả lo hết, mình hồi giờ có biết gì đâu mà lo”.


Đâu rồi những bóng tùng, những bờ vai cho người phụ nữ ghé đầu vào? Nhiều lúc cánh phụ nữ vẫn nói đùa với nhau (hơi chua chát): “Càng bình đẳng, càng bất bình đẳng. Việc gì cũng mình ên. Rõ là chế độ mẫu hệ rồi còn gì!” Và, khi những người mẹ vẫn cứ dang tay bao cấp cho những đứa con trai thì xem ra tư tưởng “trọng nam, khinh nữ” vẫn còn đè nặng, cái vòng quay ”mẫu hệ” lại trở về điểm xuất phát sau khi quay hết một vòng?

Sĩ quan có mấy ai công tác gần nhà để mà lo cho vợ con? Nhưng cuối tuần về nhà là làm chết bỏ luôn. Ví dụ như Sư trưởng Hoàng ngày nghỉ ở nhà còn xách cuốc ra khai mương, Hưng ghẻ rất chăm chỉ đưa rước con, Thầy giáo làng năm ngoái bỏ cả họp mặt để đưa con đến trường,...