Lăng mộ Tần Thủy Hoàng- một công trình vĩ đại, một bí ẩn lừng danh thế giới.

Theo như sử sách Trung Quốc ghi lại, Tần Thủy Hoàng được miêu tả như một vị vua tàn bạo với những hành động bạo ngược, nhẫn tâm. Để đạt được mục đích của mình, ông có thể hi sinh tất cả, kể cả giết hàng chục ngàn người dân một cách không thương tiếc. Nhưng theo các sử gia phương Tây, họ lại nhìn nhận ông như một nhân vật ngoại hạng trong mọi thời đại. Thực tế, ông chỉ cầm quyền chưa đầy mười lăm năm mà làm cho đất nước Trung Hoa thay đổi hẳn, thống nhất về mọi mặt, mở mang thêm bờ cõi và chính ông đã lập ra tiêu chuẩn tiền tệ, trọng lượng, bộ chữ viết duy nhất, và cả một bộ luật phù hợp cho chế độ mới. Vạn Lý Trường Thành – một trong những công trình nổi tiếng được xây lại dưới thời nhà Tần đã trở thành một tượng đài vĩ đại của Trung Quốc cho đến tận ngày nay. Ngoài ra, còn có thể kể đến cung A Phòng, kênh Linh Cừ hay hàng loạt những công trình khác. Nhưng với một vị hoàng đế đầy quyền lực như Tần Thủy Hoàng, một người khát khao sự bất tử, không những phải sống trong sung sướng, mà lúc đã qua đời, ông cũng phải được chôn cất trong sự đầy đủ, sung túc, vẫn phải thể hiện được cái uy của mình. Vì vậy, một trong những kế hoạch đầu tiên mà ông muốn thực hiện khi còn sống là xây dựng lăng mộ cho mình. Và Lăng mộ Tần Thủy Hoàng đã trở thành một công trình vĩ đại, một bí ẩn lừng danh thế giới.

Phát hiện gây sửng sốt

Vào một buổi sáng ngày 29 tháng 3 năm 1974, một nhóm nông dân trong lúc đang đi đào giếng khoan ở khu vực Tây An, Trung Quốc đã vô tình phát hiện ra một trong những chứng cứ đầu tiên của di tích khảo cổ quan trọng bậc nhất nhân loại này. Một chiếc đầu bằng đất nung với nét mặt rất biểu cảm, cùng hàng loạt những mảnh vỡ nằm rải rác ở bên cạnh. Sau đó, họ đã báo cáo với các quan chức chính phủ về sự việc trên, và các nhà khảo cổ đã ngay lập tức đến tìm hiểu. Các chuyên gia cho rằng phần đất của những người nông dân này nằm ngay trên lăng mộ của Tần Thủy Hoàng Đế, vị vua đầu tiên của đất nước Trung Quốc. Văn bản cổ cũng có ghi chép rằng lăng mộ của vua Tần Thủy Hoàng rất hòa nhoáng, được tôn tạo với hàng núi vàng cùng với ngọc ngà châu báu, đá quí. Khi họ tiến hành đào sâu hơn, các chuyên gia khảo cổ đã nhanh chóng nhận ra rằng nơi chôn cất của vị hoàng đế này còn được mở rộng xa hơn nhiều so với giả định trước đây.

Cái đầu mà người nông dân nọ phát hiện là của một bức tượng chiến binh Trung Quốc. Nhưng đó không phải là một bức tượng được sắp xếp ngẫu nhiên, ở một mình trong lòng đất. Hoàng đế nhà Tần đã xây dựng hàng nghìn binh sĩ đất nung để bảo vệ ngôi mộ tuyệt vời của mình.

Trong suốt hơn 2,200 năm, ước tính có khoảng 7,000 binh sĩ đất nung bao gồm các tướng, lính bộ binh, cung thủ kị binh đã ở suốt dưới lòng đất ở bên phía đông của lăng mộ. Thậm chí họ còn có cả những bộ giáp làm từ các tấm đá vôi để bảo vệ họ chống lại bất cứ kẻ thù nào dám xâm nhập ngôi mộ của hoàng đế. Họ được trang bị những thanh kiếm bằng đồng, giáo mác cũng như nỏ sẵn sàng tấn công bất cứ lúc nào.

Nhưng quân đội đất nung chỉ chiếm một phần nhỏ trong số các hiện vật có trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Sau hơn 14 năm phát hiện, các nhà khảo cổ vẫn tiến hành khai quật, nhưng ở một tốc độ khá chậm, chủ yếu là để bảo vệ những hiện vật toàn vẹn hết sức có thể. Các phát hiện mới giúp cho họ hiểu kĩ hơn về nền văn hóa Trung Hoa cổ đại cũng như các quy định chặt chẽ của Hoàng đế Tần. Có thể nói những chiến binh đất nung này tuy đứng yên, bất động nhưng họ vẫn đang  ngày ngày kể lại những câu chuyện của chính cuộc đời mình.

Vị hoàng đế đầu tiên của Trung Hoa

Trước khi nhà Tần thành lập vào năm 221 trước Công nguyên, đất nước Trung Quốc bấy giờ bị chia rẽ bởi bảy vương quốc lớn. Việc tranh giành đất đai là một điều tất yếu xảy ra, chính xác là vào năm 481 trước Công nguyên, một thời kì mới được bắt đầu gọi là Chiến quốc – thời kì chiến tranh loạn lạc của các vương quốc.

Sau đó, với sức mạnh quân sự của mình, nhà Tần đã đánh bại được các nước khác. Ông xây dựng lực lượng quân sự của mình thông qua những hình thức như nghĩa vụ quân sự, hoặc ép người dân phải tham gia và phân chia đội quân của mình thành nhiều đơn vị chuyên biệt khác nhau – một bước đổi mới lớn trong chiến lược quân sự thời kì đó.

Quân đội của Tần Thủy Hoàng còn sở hữu những đội kị binh cùng các cung thủ đem lại sức mạnh tuyệt đối thời bấy giờ. Sau khi thống nhất được đất nước, hoàng đế Tần bắt đầu đặt ra nhiều luật lệ để củng cố quyền lực của mình trên nhiều vùng đất khác nhau.

Để bắt đầu xây dựng đế chế mới của mình, Tần Vương rất cần tiền. Tuy nhiên, 6 vương quốc trước đây lại giao dịch với nhau bằng nhiều hình thức tiền tệ khác nhau. Chẳng hạn như dao, thóc, thuốc, vải…. Để khắc phục điều này, Tần Thủy Hoàng đã đưa ra một loại tiền tệ chung cho tất cả mọi người gọi là những đồng xu banliang có hình dạng giống như những chiếc bánh chưng nhỏ với vòng tròn ở giữa. Trong văn hóa Trung Quốc, hình vuông tượng trưng cho đất còn vòng tròn đại diện cho trời. Đồng xu này đại diện cho sự rộng lớn, thống trị của vương triều nhà Tần. Hoàng đế Tần sau đó cũng hệ thống hóa đơn vị đo lường trọng lượng và đo lường cùng với ngôn ngữ viết.

Những tiêu chuẩn này thể hiện sự thống nhất của cả vương triều và cho phép ông áp dụng thuế với người dân của mình cũng như các luật lệ khắc nghiệt khác. Ông còn bắt vương tộc sáu nước mà ông đã chiếm , kể các gia đình các đại thần của họ, phải dời đến Hàm Dương, kinh đô của Tần, để cho ông dễ kiểm soát. Một khi người dân đã tuân thủ theo các luật lệ đưa ra, nó sẽ giúp Tần Vương thể hiện cái uy trước dân chúng. Thực tế, hàng trăm ngàn công trình xây dựng của nhà Tần đều trải qua dưới  xương máu của nhân dân. Vạn lý trường thành cũng đã được xây dựng để bảo vệ nhà Tần dưới sự tấn công của những kẻ thù đến từ phương Bắc với bàn tay của hàng trăm ngàn người dân tạo nên.

Tất nhiên, không phải ai cũng thuần phục trước chế độ độc tài, tàn bạo này của Tần Thủy Hoàng. Ông đã may mắn thoát khỏi ba âm mưu ám sát, và trong cuộc đời ông, nỗi ám ảnh lớn nhất đó chính là cái chết. Tần Vương khao khát sự bất tử hơn bao giờ hết. Thậm chí, ông đã cử một đoàn tùy tùng sang tìm kiếm thuốc trường sinh bất lão ở một hòn đảo thần thoại và liên tục yêu cầu các nhà giả kim chế tạo thuốc bất tử để duy trì sự sống của mình. Trong trường hợp tất cả những điều này đều không thành, ông đã bắt người dân xây dựng một khu lăng mộ rộng lớn cùng với cả một đội quân bất cả xâm phạm để bảo vệ mình ở thế giới bên kia.

Những con số thống kê về khu lăng mộ của Tần Thủy Hoàng :
Số năm hoàn thành : 36 năm
Số lượng người đã làm việc : 700,000
Kích thước : 76,000 mét vuông
Độ sâu : 30 mét
Số lượng chiến binh đất nung : 7,000
Số lượng vũ khí : 40,000
Trọng lượng của mỗi chiến binh đất nung : 150kg

Đội quân đất nung bên trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng có kích cỡ bằng người thật với nhiều nét mặt biểu cảm khác nhau.

Quân đội đất nung của Tần Vương

Phải cần đến dây chuyền sản xuất 1,000 người mới tạo ra được đội quân bằng đất nung này của Tần Thủy Hoàng. Nếu tính cả chân đế, những bức tượng cao khoảng 6 đến 6.5 feet ( khoảng 1.8 đến 2 mét ), bằng đúng kích cỡ người thật. Quá trình tạo ra những bức tượng này bắt đầu với việc tạo ra những chân đế cho chúng trước. Sau đó, họ gắn chân những bức tượng lên trên đó. Cánh tay, thân mình và đầu cũng được sản xuất hàng loạt. Những người nghệ nhân đã sử dụng nhiều khuôn mẫu với các kích thước khác nhau để tạo nên sự đa dạng cũng như tính chân thực trong từng bức tượng.

Các nhà khảo cổ đã xác định được ít nhất tám mẫu khuôn mặt tượng phản ánh sự đa dạng dân tộc của vương triều nhà Tần vẫn còn nguyên vẹn. Trước khi vận chuyển các chiến binh đất sét vào lò nung, các nghệ nhân đã chạm khắc nhiều chi tiết hoàn toàn bằng tay. Một số chiến binh mang nét mặt thanh thản, trong khi người khác lại thể hiện sự gay gắt với nhiều kiểu khuôn mặt đa dạng. Ngay cả tóc và mũ đội cũng được chú ý đặc biệt. Tùy theo cấp bậc khác nhau mà mũ của họ được chạm khắc phức tạp, tinh xảo với mức độ khác nhau.

Những bức tượng chiến binh cũng đã từng được tô màu sắc rất sống động. Sau khi được đưa ra khỏi lò nung, chúng được phủ một lớp sơn mài và cùng với một hỗn hợp từ bột màu tím, xanh lá cây và màu đỏ trộn với trứng. Thật không may, thành phần hóa học của sơn mài đã phản ứng với độ ẩm. Và khi những bức tượng được đưa lên từ dưới lòng đất, lớp sơn bị tróc ra và mất màu. Tuy nhiên, những bức tượng vẫn cho thấy những chi tiết mà trước đây chưa từng thấy trong nghệ thuật điêu khắc của Trung Quốc. Mỗi chiến binh cũng đều mang một dấu ấn nhỏ của nơi sản xuất chúng. Nhờ dấu ấn này, với bất kỳ sản phẩm nào bị sai sót, lò nung đó sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn trước Tần Vương.

Tầm quan trọng của đội quân đất nung

Với một con người độc tài như Tần Vương, ông cũng có một lý do chính đáng để sợ cái chết. Hàng ngàn người đã thiệt mạng để phục vụ cho lợi ích của Tần Vương cũng như lợi ích của vương triều, và ông bị ám ảnh nỗi sợ sẽ gặp sự trả thù ở thế giới bên kia. Điều này giải thích lý do tại sao quân đội đất nung lại được xây dựng ở phía đông của lăng mộ. Tần Thủy Hoàng là người đến từ phía Tây và đã tiến hành cuộc chinh phạt của mình sang các vương quốc phía Đông; do vậy, quân đội này sẽ ngăn chặn bất kì người nào tìm cách trả thù ông.

Khu lăng mộ có kích thước tương tự với khu Manhattan ở NewYork và Tần Vương cũng không muốn quân đội của mình chỉ dừng lại ở con số 7,000 chiến binh. Theo nhà sử học Tư Mã Thiên, lăng mộ của ông còn có đầy cạm bẫy nguy hiểm, trong đó có cả nỏ bắn tự động. Ở bên trong, các buồng cũng được tôn tạo từ vàng và trang trí bằng ngọc trai. Các văn tự cổ cũng đề cập đến dòng sông bên trong và các nghiên cứu cũng đã xác thực hàm lượng thủy ngân cao bất thường trong lòng đất gần nơi chôn cất.
Trong số 600 địa điểm mà các nhà khảo cổ đã khai quật được, họ đã phát hiện ra một di vật đặc biết đánh dấu cột mốc quan trọng trong lịch sử nghệ thuật Trung Hoa. Họ tìm thấy một nhóm gồm 11 diễn viên nhào lộn được chạm khắc chi tiết đến khó tin vào thời kì đó. Họ còn thấy cả cơ bắp tay và những khối cơ ở sau lung ở những bức tượng này. Đáng chú ý, đó là những hiện vật đầu tiên cho thấy sự phát triển trong nghệ thuật điêu khắc con người với mức độ chân thực nhất ở Trung Quốc.

Hoàng đế Tần đã thiết lập một tiêu chí cho những lăng tẩm của những quốc vương của vương triều sau này. Một số lăng tẩm cũng khá ấn tượng nhưng chưa cái nào có thể đạt được độ tinh xảo, phức tạp như của vị vua đầu tiên của Trung Quốc –Tần Thủy Hoàng.

Những đội quân đất nung khác

Mặc cho sự khao khát tìm kiếm sự trường sinh bất lão, Tần Thủy Hoàng qua đời vào năm 210 trước Công nguyên. Chỉ 4 năm sau, năm 106 trước Công nguyên, nhà Hán thống trị Trung Quốc thời bấy giờ. Trong quãng thời gian đó, các nhà sử học cho rằng những kẻ đào mộ đã đột nhập vào lăng mộ để lấy cắp đồ quý, dựa trên nhiều bằng chứng về lửa trong hố khai quật và các chiến binh đất nung bị tìm thấy bị đổ vỡ lung tung.

Nhưng không chỉ Tần Vương muốn có một quân đội để bảo vệ mình ở thế giới bên kia. Một lăng mộ hoàng gia được phát hiện cách khoảng 40km từ lăng mộ Tần vương vào năm 1990. Hàn Linh Đế, người đã lên ngôi sau 53 năm kể từ khi nhà Tần tan rã, cũng đã đặt cả một thành phố sống động với nhiều tượng đất nung cho riêng mình. Ngoài quân lính, phụ nữ và các hoạn quan, di tích cũng bao gồm hàng trăm con chó, cừu và cả lợn tập trung tại một chỗ được xác định là nhà bếp của hoàng gia. Tuy nhiên, những bức tượng giữa hai triều đại cũng có sự khác biệt rõ rệt. Những bức tượng của triều Hán chỉ nhỏ bằng 1/3 những bức tượng của vua Tần Thủy Hoàng. Các nhà sử học giải thích cho sự khác biệt này là bởi cách cầm quyền của hai vương triều là khác nhau. Nhà Hán có phần công bằng hơn, và chú trọng cắt giảm thuế cho người dân cũng như tạm dừng cách cưỡng bức lao động, khác hẳn với thời vua Tần Thủy Hoàng.

Trở về phía Nam của Bắc Kinh ở tỉnh Sơn Đông, một đội quân đất nung cũng đã được khai quật lên vào năm 2002. Lăng mộ này có thể là của một vị vua đời Hán hoặc của một gia đình hoàng tộc. Bên trong lăng mộ bao gồm hàng trăm chiến binh đất nung, ngựa và xe ngựa xếp theo một đội hình đặc biệt với kị binh dẫn đầu. Các chuyên gia nhận định đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy trận hình chiến đấu của đội quân thời Hán thời bấy giờ. Khu lăng mộ này có diện tích khoảng gần 1,000 mét vuông và những bức tượng này đều có kích thước nhỏ hơn nhiều so với đội quân của Tần Vương.

Với gần 30 ngôi mộ hoàng tộc từ thời đại nhà Hán cũng như nhà Đường nằm rải rác xung quanh lăng mộ Tần Thủy Hoàng, các nhà khảo cổ vẫn còn cả núi công việc ở phía trước. Nhưng lăng mộ Tần Thủy Hoàng vẫn chiếm được sự quan tâm đặc biệt không chỉ với các nhà khảo cổ học mà còn với những du khách tham quan có thể chiêm ngưỡng được vẻ đẹp huyền bí của từng bức tượng đất nung đã ở dưới lòng đất gần 2,200 năm tuổi. Mặc dù 7,000 chiến binh của Tần Vương không thể cản được sự tò mò của quần chúng đến tìm hiểu nhưng ông chắc chắn sẽ hài lòng khi biết rằng nơi an nghỉ của ông đã không hề bị trả thù hay đập phá trong một khoảng thời gian lâu đến như vậy.