Là thương binh hạng 3/4 trở về từ chiến trường với nhiều mảnh bom, đạn còn nằm trong cơ thể, năm 1989, Phan Đức Quý được Bộ CHQS tỉnh Quảng Bình giao nhiệm vụ làm Đội trưởng Đội quy tập, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ 589. Đội của anh có nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trong các cuộc chiến tranh trên chiến trường nước bạn Lào.


13 năm với trên cương vị Đội trưởng, Thượng tá Phan Đức Quý đã cùng đồng đội tổ chức tìm kiếm, cất bốc, quy tập hồi hương 2.215 hài cốt liệt sĩ. Tâm sự với chúng tôi khi về dự Hội nghị biểu dương người có công với cách mạng tiêu biểu toàn quốc năm 2012 tổ chức tại Đà Nẵng, anh Quý nói: “Ngày mới bắt đầu tiến hành công việc quy tập, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn, mà có lẽ cái khó nhất là vận động đồng bào các bộ tộc Lào phối hợp để tổ chức tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, bởi những quan niệm lạc hậu. Vậy là anh em trong đội phối hợp cùng các cơ quan chức năng của nước bạn tiến hành tuyên truyền về công tác quy tập, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ để bà con hiểu và ủng hộ”.

Không những thế, phần lớn cán bộ trong đội đều trẻ, nhiều người lần đầu tham gia tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Thậm chí, thời gian đầu, cứ sau mỗi buổi khai quật về tới lán trại, anh em rất hay bỏ cơm! Hỏi ra, anh Quý mới biết, không phải anh em tư tưởng ngại khó, ngại khổ, mà đều có chung suy nghĩ: Sợ. Vậy rồi, bằng tình cảm trách nhiệm, bằng chính sự lăn lộn của mình, anh Quý đã khơi dậy trong toàn đội ý thức trách nhiệm, nỗ lực phấn đấu, hoàn thành nhiệm vụ. Anh Quý chia sẻ “Chính những khi khai quật được các kỷ vật của liệt sĩ để lại như chiếc lược hay chiếc vòng tay mà ai đó chưa kịp tặng người thân trở thành động lực mạnh mẽ, thôi thúc cán bộ, nhân viên chúng tôi làm việc. Mỗi lần như thế, ai trong chúng tôi cũng đều hiểu rằng: Các anh ngã xuống để dân tộc được tự do, nhân dân được hạnh phúc, Tổ quốc được hòa bình...”.