Khi xem một bức ảnh, bạn hay thấy người ta kèm theo các thông tin như thông số phơi sáng, nhãn hiệu máy ảnh, thời gian chụp, GPS... thông tin này được gọi là dữ liệu EXIF. Dữ liệu EXIF có thể là nguồn tham khảo để biết tác giả bức ảnh sử dụng thiết bị gì và cách họ thiết lập các thông số. Bài này tìm hiểu về EXIF và hướng dẫn xem nó, xóa nó hay muốn sửa nó...

1. EXIF là gì?

Vốn được phát triển từ Japan Electronic Industries Development Association (JEIDA). Viết tắt cụm từ "Exchangeable Image File Format" thành EXIF - là một tiêu chuẩn để xác định thông tin liên quan đến một bức ảnh được tạo bởi một thiết bị ghi hình cụ thể, các thông số phơi sáng của máy ảnh, tiêu cự, cân bằng trắng, ngày giờ việc ghi hình xảy ra, và cả vị trí GPS.

• Thời máy ảnh dùng phim, thợ chụp ảnh thường phải mang theo bút viết để viết note lại những thông tin quan trọng như tốc độ màn trập, khẩu độ ống kính, ngày chụp và cả địa điểm.v.v... Việc này rất quen thuộc với những người mới học chụp, họ ghi lại và rút kinh nghiệm với lần chụp tiếp theo khi một bức ảnh được chụp không thành công. Mình cũng có một cuốn sổ tay viết đủ thứ thế này, sẽ lục tìm lại.
  
  
• Thời máy kỹ thuật số, tất cả thông tin này được được ghi lại ngay trên dữ liệu của bức ảnh và có thể xem trên một số trang web cho upload ảnh (tùy trang). Tuy nhiên, định dạng ảnh ảnh nén phù hợp với website có thể xử lý EXIF là JPEG, nghĩa là bạn không đọc dữ liệu từ các định dạng ảnh khác như GIF hay PNG trên website.
  
  
• Exif thông thường chứa 3 phần thông tin:
  
  - Exif cơ bản: các thông tin về thiết bị & các con số về thiết lập cài đặt.
  - Dữ liệu XMP lưu các thao tác hậu kỳ đã thực hiện qua các phần mềm chỉnh sửa.
  - Phần thumbnail của ảnh.
  
  Ví dụ như ảnh dưới là một đoạn dữ liệu XMP, phần bôi vàng cho thấy ảnh đã được xử lý với công cụ Tone Curvre trong Photoshop CS4.
  
  
  
   
  
  Một số người lại chọn cách xóa bỏ thông tin EXIF trên ảnh của họ vì lý do cá nhân; có người lại xóa bỏ một cách vô tình (không hề biết việc mình xóa EXIF) khi họ chọn cách lưu ảnh để up lên web. Và, có khá nhiều dữ liệu rác từ các lần lưu trữ như XMP cần xóa để làm nhẹ dung lượng file ảnh để đưa lên website chẳng hạn (xóa thế nào thì ở phần dưới).
  
  
• Exif nâng cao:
  
  Ngoài ra còn có thêm thông tin IPTC (International Press Telecommunications Council - Hội đồng Viễn thông Báo chí Quốc tế). Đây là một tiêu chuẩn được tạo ra vào đầu những năm 1990 để hỗ trợ việc trao đổi dữ liệu giữa các phương tiện truyền thông và các hãng thông tấn. Kể từ đó, tiêu chuẩn này đã được cập nhật rất nhiều và chủ yếu được sử dụng để chứa tiêu đề, mô tả, từ khóa, thông tin của nhiếp ảnh gia, hạn chế bản quyền và nhiều hơn nữa. Nhiều kho hình ảnh và thậm chí cả các công cụ tìm kiếm hiện nay sử dụng tiêu chuẩn này để tìm kiếm, sắp xếp và bảo vệ hình ảnh. Siêu dữ liệu IPTC rất hữu ích cho việc bảo vệ bản quyền.

2. Làm sao để xem EXIF?

Xem trên trình duyệt Firefox

Nếu bạn đang dùng trình duyệt ảnh Firefox thì bấm vào link này để tải addon Exif Viewer

Cài đặt Firefox, sau đó tích hợp addon Exif Viewer như hướng dẫn trên trang của Firefox. Khởi động lại và click chuột phải vào ảnh --> "Exif Viewer" để xem. Nếu không thể trích xuất thông tin Exif thì có thể ảnh đó không còn chứa Exif do tác giả xóa trước khi tải lên, hoặc Website đó đã ẩn hoặc xóa Exif khi tải lên.


Đọc thông tin dữ liệu Exif cơ bản ảnh trên ví dụ:

• Tác giả sử dụng Nikon D5500 - tiêu cự ống kính 16mm
  
• ISO 100 - khẩu độ ống kính f/11 - tốc độ màn trập 1/4s

Xem trên trình duyệt Chrome

Ai thích dùng thì tải Chrome rồi add thêm addon “EXIF Viewer” vào Chrome. Tương tự Firefox, click chuột phải vào ảnh và "Show Exif data". Trên Chrome hiển thị chung các thông tin cơ bản và cả histogram, muốn xem thêm các thông tin khác thì vào phần mở rộng. Trên máy Mac của mình thì cách trình bày hơi khó xem chút, không biết trên máy anh em thế nào.


Xem Exif trên một số trang ảnh

Có một số trang cho lưu và hiển thị thông tin Exif, như Flickr, 500px, photos.tinhte.vn... hoặc một số trang lưu trữ ảnh khác cho phép hiển thị Exif và tác giả không xóa Exif khi up ảnh. Tuy nhiên, nếu có thì cũng chỉ một số thông tin cơ bản: thiết bị ghi hình, các thông số thiết lập cơ bản.

Xem Exif trên ứng dụng xem ảnh của HĐH

• Trên máy chạy HĐH Windows, chỉ cần nhấp chuột phải vào ảnh --> "Details"
  
• Trên máy chạy HĐH macOS, nhấp đúp mở ảnh --> Cmd + i

 
3. Xóa thông tin Exif

• Người ta xóa Exif vì một vài lý do:
  
• Xóa các thông tin nhạy cảm cá nhân, vị trí GPS
  
• Giảm dung lượng để đăng lên các trang mạng
  
• Lý do công việc cần xóa thông tin Exif

Cách xóa Exif

• Trong Photoshop, lưu ảnh theo: File --> Export --> Save for Web. Ở ô "Metadata" chọn "None" để xóa hoàn toàn Exif. Tại ô "Quality" có thể giảm dung lượng file khi up facebook hay website. Mình thường để từ 40 - 60%.
  
  
  
   
  
  
• Trong Lightroom, export file --> Include. --> Metadata và chọn "Copyright Only" - chỉ xóa các thông tin liên quan đến thiết bị, các thông số thiết lập phơi sáng, nhưng thông tin bản quyền và hình thumb vẫn còn. Nếu muốn xóa hoàn toàn, bạn có thể cài thêm addon ExifTool để thực hiện.
  
  
  

4. Sửa thông tin Exif

Bạn có thể cần biên tập lại ảnh, hoặc để tận dụng AI của các phần mềm quản lý ảnh, bạn cần gán nhãn cho nó. Hoặc đơn giản là gắn thẻ địa lý cho hình ảnh của mình theo cách thủ công nếu máy ảnh không có chức năng GPS. Có rất nhiều phần mềm hỗ trợ người dùng chỉnh sửa thông tin Exif. Trong Windows, có nhiều công cụ bạn có thể lựa chọn bao gồm Exif Purge, Exiftool... Thậm chí với công cụ GUI thì việc thực hiện còn đơn giản hơn nhiều, như Exif Pilot... chỉ cần tải về, cài đặt và mở hình ảnh ra là có thể dễ dàng thực hiện các thao tác.

Đọc thêm 5 công cụ EXIF ​​tốt nhất để ẩn thông tin hình ảnh trong Linux, hoặc sử dụng MetaImage – công cụ quản lý, chỉnh sửa mọi thông tin của ảnh trên macOS.

Nguồn: tinhte.vn & hoanghapc.vn & thuvien.hocviennhiepanh.com