Phòng, chống "tự diễn biến, tự chuyển hóa" trong sử dụng mạng xã hội


QĐND – Mạng xã hội là một sản phẩm văn minh của công nghệ thông tin, có nhiều tiện ích to lớn trong đời sống hiện đại. Thế nhưng nếu chủ quan, đơn giản, nhiều người sẽ bị “lạc lối” trên mạng xã hội, thậm chí nguy hiểm hơn là vô hình trung gián tiếp tán phát những thông tin xấu độc, hoặc rò rỉ thông tin bí mật Nhà nước, gây hại cho cộng đồng; thậm chí tiếp tay cho các đối tượng chống phá Đảng, Nhà nước…

Từ vô tình bị lợi dụng đến vi phạm pháp luật

Trong một cuộc trao đổi với chúng tôi gần đây, TS Lê Văn Thanh, Bí thư Đảng ủy, Viện trưởng Viện Đại học Mở Hà Nội, cho biết, rất cần định hướng cho cán bộ, giảng viên và sinh viên trước “ma trận thông tin” trên mạng xã hội. Chẳng hạn, thông tin về một số cuộc tuần hành liên quan tới biển, đảo, bảo vệ cây xanh trên mạng xã hội được gắn với cái mũ “yêu nước”. Nếu không biết bản chất sự thật của thông tin, giới trẻ rất dễ bị “lạc lối” trên mạng xã hội, bị lôi kéo hoặc ít ra là đồng tình, sẻ chia, tán phát thông tin xấu độc mà không biết.

Trung tá Uông Thiện Hoàng, giảng viên Khoa Lịch sử nghệ thuật quân sự (Học viện Chính trị - Bộ Quốc phòng), là người đã tham gia giảng dạy nhiều khóa giáo dục quốc phòng cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Hà Nội cũng rất trăn trở trước thực tế có cán bộ, giáo viên, nhà khoa học, văn nghệ sĩ, người có uy tín sử dụng trang mạng xã hội cá nhân đã tán phát thông tin xấu độc, sai sự thật. Trong đó có thầy giáo ở một trường THPT ở Hà Tĩnh dạy giỏi và hiện vẫn có rất nhiều học sinh đến học thêm khi ông nghỉ hưu. Tuy nhiên, đáng tiếc là trên trang facebook cá nhân, ông thường xuyên đăng lại các bài về những hạn chế, tiêu cực xã hội kèm theo các bình luận, suy diễn chủ quan... cổ xúy học sinh, sinh viên nói xấu chế độ, gieo rắc tâm lý chán chường, bi quan cho giới trẻ. Đáng phê phán hơn phải kể đến một dịch giả, nhà thơ, nhà văn nguyên là cán bộ của một bộ, nay là cán bộ một ban của Hội Nhà văn Việt Nam. Thời chống Mỹ, ông này được Nhà nước cho đi học tập ở nước ngoài nhưng nay nghỉ hưu lại thường xuyên có những bài thơ dạng thơ 5 chữ với nội dung nói xấu Đảng, Nhà nước. Không ít người chưa hiểu rõ bản chất nhân vật này nên thường chia sẻ những bài thơ trên cho bạn bè qua trang cá nhân.

Người dùng mạng xã hội khi phản biện xã hội cũng dễ mắc nhiều sai lầm. Những ngày qua, cả nước tưng bừng kỷ niệm 40 năm Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước thì trên facebook của một nhà báo đang làm việc tại cơ quan báo chí của tổ chức Đoàn lại đăng tải nhiều bài viết, bài thơ có biểu hiện “xét lại lịch sử”. Thậm chí trên trang cá nhân, đi kèm link các bài đăng báo của mình, anh này còn có những lời lẽ xúc phạm cả lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Trên thực tế đã có nhiều vụ việc vi phạm pháp luật đáng tiếc trong sử dụng mạng xã hội. Vụ việc nhóm thanh niên dân tộc thiểu số ở tỉnh Gia Lai khi tham gia facebook đã bị các đối tượng phản động nước ngoài lôi kéo dùng trang cá nhân tuyên truyền cho “Tin lành Đề Ga” quả là một bài học đắt giá. Tương tự, vụ việc một thầy giáo dạy ngoại ngữ ở thị xã Phú Thọ dùng facebook để đăng tải những thông tin cho các lực lượng “dân chủ” khiến nhiều học sinh hoang mang. Tuy nhiên, ông này đã bị cơ quan chức năng xử lý dù bao bọc dưới cái vỏ tinh vi “thông tin do bạn bè chia sẻ”.

Theo lãnh đạo Cục An ninh Thông tin và Truyền thông (Bộ Công an), hoạt động tuyên truyền, phá hoại tư tưởng của các thế lực thù địch bên ngoài đã tác động không nhỏ, gây ra những hiện tượng “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong nước. Một số cán bộ, đảng viên, trong đó có cán bộ nghiên cứu, giảng dạy trong những vụ, viện, trường học viết bài có nội dung trái với quan điểm của Đảng và Nhà nước rồi phát tán trên internet. Những người này có thể bị kích động, lôi kéo, lợi dụng; từ việc được kẻ xấu phỏng vấn, đăng tải, khuếch trương các bài viết của họ tới việc sử dụng hình ảnh, đưa họ tham gia vào những hoạt động mang danh dân chủ, bảo vệ chủ quyền, bảo vệ cây xanh… nhưng thực chất là để chống phá chế độ. Nhiều trang mạng xã hội tuy không trực tiếp đăng tin, bài có nội dung chống Đảng, Nhà nước nhưng có đường liên kết đến các trang phản động là thực trạng khá phổ biến, gây hậu quả phức tạp, vô hình trung tiếp tay cho các luận điệu sai trái. Một thống kê của Công an TP Hà Nội cho biết, có tới hơn 70% hoạt động thúc đẩy “tự diễn biến, tự chuyển hóa” được tiến hành bằng phương thức tác động tư tưởng thông qua internet, mà nhiều nhất là qua facebook và blog.

Tỉnh táo và chủ động đấu tranh

Mặc dù facebook được coi là mạng xã hội lớn nhất thế giới nhưng nó vẫn bị vắng bóng và hạn chế ở nhiều nước như: Bra-xin, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, Ả-rập Xê-út… Ở Việt Nam, Đảng, Nhà nước ta luôn tôn trọng nhu cầu sử dụng mạng xã hội của người dân. Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, ở Việt Nam hiện có khoảng 30 triệu người sử dụng internet và hơn 100 triệu thuê bao điện thoại di động, khoảng 25 triệu người sử dụng facebook.

Một số chuyên gia cho rằng, cần có biện pháp quản lý chặt chẽ hơn nữa mạng xã hội. Theo TS Nguyễn Công Dũng, Phó tổng biên tập thường trực Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, cần tham khảo kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới trong quản lý mạng xã hội như ở Nga, từ năm 2013, “mạng xã hội facebook được nhà nước Nga yêu cầu loại bỏ "thông tin cấm”.

Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15-7-2013 của Chính phủ và Thông tư số 09/2014/BTTTT ngày 19-8-2014 của Bộ Thông tin và Truyền thông đã có nhiều quy định chi tiết về hoạt động quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử và mạng xã hội. Trong đó có nhiều hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng mạng xã hội như: Lợi dụng việc cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng nhằm mục đích chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc; tuyên truyền chiến tranh, khủng bố; gây hận thù, mâu thuẫn giữa các dân tộc, sắc tộc, tôn giáo; tuyên truyền, kích động bạo lực, dâm ô, đồi trụy, tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, phá hoại thuần phong, mỹ tục của dân tộc; đưa thông tin xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân; truyền bá tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm bị cấm; giả mạo tổ chức, cá nhân và tán phát thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân… Còn không ít người dùng mạng xã hội chưa nắm vững các quy định này nên đã có sai phạm. Đây là vấn đề cần khắc phục trong thời gian tới.

Với cán bộ, chiến sĩ LLVT, việc sử dụng mạng xã hội không bị cấm như ở nhiều quân đội trên thế giới nhưng Bộ Quốc phòng cũng đã có những quy định cụ thể để quản lý. Trong đó, mỗi quân nhân phải chú ý việc không được sử dụng mạng xã hội với tư cách quân nhân; không đăng tải, tán phát thông tin về hoạt động của các đơn vị quân đội, để lộ thông tin về quân số, vũ khí trang bị, biên chế tổ chức, hoạt động tác chiến, nghiệp vụ… Các quân nhân không được để lộ, lọt thông tin bí mật quân sự, không sử dụng mạng máy tính, thiết bị của cơ quan, đơn vị quân đội truy nhập mạng xã hội…

Mạng xã hội với đặc trưng nổi bật mang tính cá nhân, tính tương tác cộng đồng cao nhưng lại là không gian ảo rất khó kiểm chứng, kiểm soát thông tin và các mối quan hệ. Vì vậy, người sử dụng mạng xã hội phải luôn tỉnh táo, có bản lĩnh vững vàng để không bị “lạc lối”. Đặc biệt, với người dùng là cán bộ, đảng viên, công chức, người tham gia các đoàn thể xã hội thì việc dùng mạng xã hội tuy chỉ là trang cá nhân nhưng có thể gây ảnh hưởng tới uy tín của tập thể, đoàn thể họ đang công tác. Việc đăng tải những thông tin, hình ảnh liên quan đến đơn vị mình hoạt động nếu thiếu cân nhắc có thể gây ra những nguy hại khôn lường.

Người sử dụng mạng xã hội cần phải thận trọng, cảnh giác, sàng lọc thông tin. Không nên đăng tải, chia sẻ thông tin từ những trang web, trang mạng xã hội không rõ nguồn gốc… vì những thông tin này rất khó kiểm chứng. Vụ việc kẻ xấu tung tin bịa đặt về Hội nghị Thành Đô gần đây là một ví dụ. Chỉ từ một đường link bịa đặt của một đối tượng xấu được đài, báo hải ngoại dẫn lại; không ít trang mạng xã hội trong nước đã chia sẻ, gây dư luận xấu, sự hoang mang trong dư luận.

Mặt khác, việc dẫn nguồn, chia sẻ thông tin từ các trang báo điện tử, mạng xã hội phải được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Người dùng mạng xã hội không được dùng trang cá nhân chia sẻ, tổng hợp như một trang thông tin điện tử và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về những lời bình luận, những thông tin đi kèm đường link mình chia sẻ. Nên chọn lựa thông tin chính thống. Theo Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn: “Mỗi người phải tự chắt lọc thông tin cho mình vì mạng xã hội không phải là kênh thông tin chính thống. Những người dùng mạng xã hội phải tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin mình đưa ra”.

Đối với cán bộ, đảng viên, cần gương mẫu chấp hành 19 điều đảng viên không được làm, có nhiều điều liên quan đến phát ngôn. Đây cũng là vấn đề thời gian qua, còn một số cán bộ, đảng viên vi phạm. Trong đó, đáng chú ý có cả phát biểu của cán bộ cấp cao về kinh tế thị trường, hoài nghi về con đường xã hội chủ nghĩa, gây phân tâm trong cán bộ, đảng viên, bị nhiều đài, báo nước ngoài lợi dụng, xuyên tạc. Theo GS, TS Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, không ít cấp ủy, cơ quan chính quyền, nhiều cán bộ, đảng viên chưa nhận thức đúng tính chất nguy hiểm của “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong nội bộ; thậm chí có người còn phụ họa theo những quan điểm sai trái.

Sinh thời, Lê-nin từng căn dặn: Không có kẻ thù nào, dù là hung bạo nhất có thể chiến thắng được những người cộng sản, ngoại trừ chính họ tự tan rã, chính những lỗi lầm của họ và họ không kịp sửa chữa. Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 4 (khóa XI) cũng nhấn mạnh: “Chủ động phòng ngừa, đấu tranh phê phán những biểu hiện “tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng”. Những biểu hiện sai lệch trên mạng xã hội cần được cảnh báo và xử lý.

Nhận diện và phòng, chống nguy cơ "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" nội bộ

1. Vấn đề “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ không phải bây giờ, cũng không phải chỉ có ở Việt Nam mà có từ trong Phong trào Cộng sản quốc tế và ở các nước Xã hội chủ nghĩa khác.
 
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong hệ thống chính trị cũng như trong xã hội ở các nước Xã hội chủ nghĩa thường xuất hiện khi mà tình hình thế giới diễn biến phức tạp, tình hình trong nước có nhiều khó khăn, thách thức. Nói cách khác khi mà cách mạng thế giới, cách mạng trong nước có những “khúc quanh lịch sử” thì trong nội bộ Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội sẽ xuất hiện những đối tượng cơ hội chính trị và nảy sinh vấn đề “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
 
Ngay từ cuối thế kỷ XIX, chủ nghĩa cơ hội, đối tượng cơ hội chính trị đã xuất hiện trong Phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế theo khuynh hướng tư tưởng đối lập nhau như: Phái Latxan, phái Công Liên, phái Blongxki, phái Bruđông, phái Bacunin… Những phần tử thuộc các trường phái đó không những không đi theo, không ủng hộ mà còn công khai, quyết liệt chống lại Học thuyết Mác về chủ nghĩa xã hội khoa học. Đó là những người cộng sản đã bị biến chất, thoái hóa về tư tưởng chính trị, họ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và trở thành những “con chiên ngoan đạo” của “Chủ nghĩa cơ hội tả khuynh” hay “Chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh”.
 
Vào đầu những năm 60, 70 của thế kỷ XX, ở Liên Xô xuất hiện “Chủ nghĩa xét lại hiện đại”, một trào lưu tư tưởng - chính trị đối lập, thù địch với Chủ nghĩa Mác-Lênin. Những kẻ theo “Chủ nghĩa xét lại”, đứng đầu là Khơ-rut-sốp (nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô), đã phê phán đòi “xem lại”, “xét lại” Học thuyết Mác-Lênin. Trong thời kỳ đó, ở Việt Nam cũng đã xuất hiện những cán bộ, đảng viên, trí thức, văn nghệ sỹ, phóng viên báo chí, triết gia, sỹ quan quân đội…; trong đó có những người là cán bộ trung, cao cấp theo “Chủ nghĩa xét lại”. Sau đó, ở nước ta cũng đã xuất hiện những cán bộ, đảng viên “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đi theo “Chủ nghĩa bành trướng, bá quyền, sô-vanh nước lớn” chống lại Đảng, Nhà nước ta.
 
Từ những năm 90 của thế kỷ XX đến nay, khi Liên Xô và các nước Xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ, hệ thống Xã hội chủ nghĩa tan rã, ở nước ta lại xuất hiện các đối tượng cơ hội chính trị. Thực chất đó là những cán bộ, đảng viên đã sa vào “vũng bùn”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
 
2. Theo Đại Từ điển tiếng Việt: “Diễn biến là biến đổi theo chiều hướng nào đó”; “chuyển hóa là biến đổi từ dạng này, hình thái này sang dạng khác, hình thái khác”⁽¹⁾. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, từ góc độ chính trị của Việt Nam cho thấy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là nói tới sự suy thoái, thay đổi quan điểm, lập trường tư tưởng - chính trị ở một bộ phận cán bộ, đảng viên hay trong một tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước, đoàn thể xã hội thuộc hệ thống chính trị của chế độ nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam. “Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” thường do những nguyên nhân: sự tác động từ hoạt động tuyên truyền thù địch, sự tác động tiêu cực của diễn biến tình hình thế giới (như sự sụp đổ của chế độ Nhà nước Xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu, hay từ các cuộc “cách mạng màu”, “cách mạng mùa xuân Ả Rập”…) và sự tác động bởi tình trạng mất dân chủ, quan liêu, tham nhũng, lãng phí nghiêm trọng, phân hóa giàu nghèo gia tăng dẫn tới sự bất mãn, bất bình trong xã hội. Song, trước hết và chủ yếu là do nguyên nhân chủ quan từ chính bản thân những cán bộ, đảng viên lập trường tư tưởng - chính trị không vững vàng, do bất mãn hay do sự buông lỏng công tác quản lý, giáo dục của tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước, Đoàn thể xã hội…
 
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” diễn ra trên nhiều mặt như: nhận thức lệch lạc về tư tưởng, chính trị; sự sa đọa về đạo đức, lối sống… Các biểu hiện suy thoái trên có quan hệ tương tác với nhau; từ sự suy thoái về tư tưởng - chính trị có thể dẫn tới sự tha hóa về đạo đức, phẩm chất lối sống và ngược lại, tha hóa về đạo đức, lối sống có thể dẫn đến sự thoái hóa về tư tưởng - chính trị.
 
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có thể diễn ra trong nội bộ Đảng, chính quyền Nhà nước và trong xã hội. Nguy hiểm nhất là “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ lãnh đạo Đảng và chính quyền Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Thực tế cho thấy, một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới cuộc chính biến ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu trước đây bắt nguồn từ sự “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngay trong nội bộ Ban lãnh đạo Đảng và Nhà nước Liên Xô cũng như Ban lãnh đạo Đảng và Nhà nước ở một số nước Đông Âu.
 
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có thể nảy sinh ở những cán bộ, đảng viên, quần chúng đến những cán bộ, đảng viên có chức, có quyền ở các cấp. Đáng chú ý hơn là những cán bộ cấp cao, cán bộ có nhiệm vụ hoạch định chính sách đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước, đặc biệt nguy hiểm là “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ở những cán bộ cấp cao giữ vai trò “cầm lái con thuyền đất nước”. Sự tan rã của Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết gắn liền với tên tuổi của Gorbachev (nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, Tổng thống Liên Xô), hay Enxin (nguyên Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, Bí thư Thành ủy Moskva) và một số Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, đứng đầu cơ quan Đảng Cộng sản, chính quyền ở các nước Cộng hòa thuộc Liên Xô hoặc giữ chức Bộ trưởng, Thứ trưởng trong Chính phủ Liên Xô. Có thể nói, đó là những đảng viên Cộng sản cấp cao “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và trở thành kẻ phản bội lại Đảng Cộng sản Liên Xô, chế độ Xô viết và Phong trào Cộng sản trên toàn thế giới.
 
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” không phải là “diễn biến hòa bình”. “Diễn biến hòa bình” là Chiến lược của Chủ nghĩa đế quốc nhằm xóa bỏ chế độ Xã hội chủ nghĩa, tác động chuyển hóa các nước xã hội chủ nghĩa đi theo quỹ đạo của chủ nghĩa tư bản. Mặc dù không phải là một, song “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có mối quan hệ tương hỗ, tác động qua lại với “diễn biến hòa bình”. “Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là hệ quả nảy sinh từ phương thức, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”. “Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” thúc đẩy “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy cái gọi là “cách mạng màu” ở trong các nước xã hội chủ nghĩa cũng như các nước đối lập, đối đầu với Mỹ và đồng minh.
 
“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về nhận thức sớm muộn cũng sẽ dẫn đến sự thay đổi hành vi, hành động chống đối về chính trị của một cá nhân hay một tổ chức. Phản bác, phủ định Chủ nghĩa xã hội có thể dẫn tới có âm mưu, hoạt động chống phá chế độ xã hội chủ nghĩa dưới hình thức này hay hình thức khác. Ca ngợi chủ nghĩa tư bản rồi cũng đến lúc tin theo chế độ tư bản chủ nghĩa. Đó là vấn đề có tính quy luật. Do vậy, cần phải hết sức cảnh giác và không thể coi thường, hơn thế nữa phải thấy được tính chất nguy hại của vấn đề “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
 
3.“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” diễn ra trong một quá trình và thường biểu hiện qua những dấu hiệu sau:
 
- Nói và làm không theo và thậm chí ngược lại với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
 
- Thể hiện thái độ hoang mang, dao động, đồng tình với quan điểm “đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập” và hơn thế nữa đòi thực hiện chế độ đa đảng, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam;
 
- Phản bác, phủ định Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn;
 
- Phủ nhận mọi thành tựu mà Đảng đã lãnh đạo nhân dân giành được trong cuộc đấu tranh cách mạng giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ngày nay;
 
- Xuyên tạc, bịa đặt, vu cáo, đả kích, bôi nhọ, phủ nhận công lao to lớn nhằm hạ uy tín lãnh đạo Đảng, Nhà nước, thậm chí cả Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam và của phong trào Cộng sản, công nhân và nhân dân lao động trên thế giới;
 
- Truyền bá học thuyết, văn hóa, lối sống tư sản cũng như các quan điểm tư tưởng phi mác-xít, phi xã hội chủ nghĩa, đối lập thù địch với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh;
 
- Phá hoại nội bộ cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, cán bộ qua các hành vi gây bè phái, chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ, kích động tư tưởng bất mãn, bất bình, chống đối trong nội bộ các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, đoàn thể xã hội thuộc hệ thống chính trị của chế độ Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
 
- Móc nối, câu kết, phối hợp với các thế lực thù địch bên ngoài và các phần tử chống đối ở trong nội bộ và ngoài xã hội chống lại Đảng, chính quyền Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
 
- Bảo vệ quan điểm, tư tưởng, hành động sai trái của các phần tử chống đối ở trong nội bộ và ngoài xã hội nước ta. Thậm chí ca ngợi chúng như những nhân vật “anh hùng” đấu tranh cho “dân chủ”, “nhân quyền”… Nhận biết “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ở một con người hay trong một tổ chức không đơn giản chỉ là căn cứ vào một vài biểu hiện bề ngoài. Bởi vì, hiện tượng bề ngoài không phải lúc nào cũng phản ánh bản chất bên trong. Thực tế có những trường hợp vì bức xúc, bất bình về vấn đề gì đó mà nhất thời có những lời nói, hành động thể hiện thái độ bất mãn thì cũng không nên vội vã cho là “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” mà cần làm rõ nguyên nhân, bản chất sự việc, hiện tượng.
 
Việc đánh giá, kết luận một trường hợp nào đó có vấn đề “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cần phải hết sức thận trọng, khách quan, phải trên cơ sở phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các dấu hiệu hành vi có liên quan diễn ra trong một quá trình, trong đó mấu chốt của vấn đề “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là sự thay đổi quan điểm, lập trường tư tưởng - chính trị theo hướng đối lập, thù địch với Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Chủ nghĩa xã hội.
 
4.“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đang thực sự trở thành một trong những nguy cơ hàng đầu đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, với chế độ Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Do vậy, phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ vừa là yêu cầu vừa là nhiệm vụ cấp bách của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta hiện nay. Nghị quyết Trung ương 4 số 12-NQ/TW (khóa XI) ngày 16-01-2012 ghi rõ: “kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và của nhân dân đối với Đảng”⁽²⁾.
 
Để thực hiện tư tưởng chỉ đạo của Đảng về phòng, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, cần phải tiến hành đồng bộ các công tác cơ bản và cấp bách sau đây:
 
Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị, văn hóa, đạo đức, lối sống nhằm nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm, quyết tâm đấu tranh ngăn chặn, từng bước đẩy lùi nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
 
Trước hết, cần làm cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức thấy được: (1) Tình hình suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp, các ngành; (2) Phòng, chống sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là cuộc đấu tranh hết sức cam go, phức tạp diễn ra ngay trong nội bộ, giữa ta với ta. Trong cuộc đấu tranh này, không chỉ là phê bình và tự phê bình mà bằng nhiều hình thức, biện pháp từ biện pháp tổ chức cho tới biện pháp pháp luật; (3) Sự quyết tâm, ý thức trách nhiệm, dám nói, dám làm vì động cơ, mục đích rõ ràng, trong sáng, vì chế độ xã hội chủ nghĩa, vì nhân dân; (4) Thực hiện nghiêm túc “Quy định về những điều đảng viên không được làm” (Quy định số 47-QĐ/TW ngày 01-11-2011 của Đảng).
 
Hai là, tập trung vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI). Trước hết là xây dựng Đảng cả về tư tưởng - chính trị và tổ chức cán bộ. Thực hiện phương châm “chống và xây”, “xây và chống”, “nói đi đôi với làm”.
 
Trong công tác xây dựng Đảng, tập trung  dân chủ là nguyên tắc cơ bản về tổ chức và sinh hoạt Đảng. Thực hiện dân chủ rộng rãi đi đôi với coi trọng kỷ cương, kỷ luật, đấu tranh phê bình và tự phê bình trong Đảng. Kiên quyết chống tư tưởng cục bộ, bản vị, “địa phương chủ nghĩa” trong công tác cán bộ.
 
Cần tuyển chọn những cán bộ, đảng viên có đủ tiêu chuẩn về sức khỏe, chuyên môn, lập trường tư tưởng - chính trị vững vàng, đạo đức, phẩm chất tốt vào bộ máy Đảng, chính quyền Nhà nước từ Trung ương tới địa phương. Kiên quyết thanh lọc những cán bộ, đảng viên không có đức, không có tài, thấy sai không dám đấu tranh, thấy đúng không dám bảo vệ và thậm chí còn vi phạm kỷ luật… ra khỏi cơ quan lãnh đạo Đảng, Nhà nước các cấp. Trước hết, cần coi trọng những cán bộ, đảng viên có đức, coi trọng “đức trị”; có tài mà không có đức thì không nên bố trí vào vị trí lãnh đạo dù bất cứ ở cấp nào.
 
Ba là, tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ, cốt lõi là công tác bảo vệ Đảng, bảo vệ hệ thống chính trị từ Trung ương tới cơ sở. Cụ thể là: bảo vệ cơ sở tư tưởng - chính trị (Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh), bảo vệ chủ trương, đường lối, quan điểm, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng; bảo vệ đội ngũ cán bộ, đảng viên, giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng; tăng cường vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; tăng cường “sức đề kháng” nhằm vô hiệu hóa mọi âm mưu, hoạt động phá hoại tư tưởng, thâm nhập, chuyển hóa, lũng đoạn nội bộ, tha hóa cán bộ Đảng, Nhà nước của các thế lực thù địch và đối tượng khác. Bảo vệ chính trị nội bộ được tiến hành bằng nhiều biện pháp công tác, song quan trọng nhất là giáo dục chính trị - tư tưởng, nâng cao khả năng “miễn dịch” của mỗi cán bộ, đảng viên trước sự tác động chuyển hóa từ bên ngoài và bên trong. Tăng cường bảo vệ chính trị nội bộ góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa, ngăn chặn sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ góp phần xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
 
Bốn là, tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra và kỷ luật của Đảng. Thông qua công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra nhằm sớm phát hiện và kịp thời ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng - chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra cần được tiến hành có kế hoạch, có trọng tâm, trọng điểm.
 
Năm là, duy trì thường xuyên Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 07/01/2006 của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; Chỉ thị số 03/CT-TW ngày 14-5-2011 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh có ý nghĩa hết sức quan trọng và có thể xem là một trong những giải pháp cơ bản phòng, chống suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Vì vậy, nó cần phải được tiến hành một cách nghiêm túc, thiết thực, tránh phô trương, hình thức, mất thì giờ, tốn kém công sức, tiền của của nhân dân, học phải đi đôi với hành, nói phải đi đôi với làm như Bác Hồ đã dạy.
 
Sáu là, nâng cao hiệu quả công tác nắm tình hình, đánh giá đúng tình hình, kịp thời phát hiện, ngăn chặn tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Công tác nắm tình hình cần tập trung vào những nội dung sau: (1) Những cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng - chính trị, đạo đức, lối sống cũng như có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; (2) Suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong các ngành, các cấp, các địa phương tới mức độ nào; (3) Nguyên nhân, điều kiện dẫn tới sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của cán bộ, đảng viên trong ngành mình, địa phương mình và có thể cả ở tổ chức, đơn vị mình.
 
Trên cơ sở đó đề ra và tiến hành các giải pháp, áp dụng các biện pháp phù hợp nhằm ngăn chặn sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đối với từng cán bộ, đảng viên và cơ quan, đơn vị. Nhận diện và phòng, chống suy thoái và nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là một vấn đề hết sức cấp bách.
 
Có thể nói, đây là một cuộc đấu tranh vì sự tồn vong của Đảng, của chế độ Nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Chính vì vậy, đòi hỏi phải có quyết tâm cao, sự đồng thuận trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và bằng những biện pháp quyết liệt, tinh thần thái độ kiên quyết, không khoan nhượng thì mới có thể đạt được kết quả như mong muốn. 
 
______________________
(1) Nguyễn Như Ý: Đại Từ điển tiếng Việt, Nxb Văn hóa - Thông tin, H. 1998, tr.407-538.
(2) ĐCSVN: Văn kiện Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI), Nxb Chính trị quốc gia, H. 2011.