Bộ não con người luôn ẩn chứa những bí ẩn khó giải đáp.

Bộ não có thể được coi là cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể chúng ta. Nó điều khiển hệ thần kinh, mọi hoạt động nhận thức … chúng ta có thể biết suy nghĩ, biết hành động, đi lại, học tập đều nhờ có bộ não điều khiển. Tuy nhiên đây cũng là bộ phận rất phức tạp, bao gồm hơn 100 tỉ tế bào thần kinh. Từ thời cổ đại việc nghiên cứu bộ não đã được để ý. Có rất nhiều điều bí ẩn còn chưa được khám phá hết cả trong khía cạnh y học và khoa học. Tất nhiên là cũng có rất nhiều vấn đề cũng đã được giải đáp. Và con người chúng ta thường có xu hướng truyền miệng, đơn giản hóa khoa học nên đã có rất nhiều những lời đồn đại liên quan đến bộ não. Trong bài viết này xin được nêu ra một vài những điều mà mọi người hay tương truyền về não bộ con người và nói về độ chính xác của những thông tin đó.

10. Não màu xám

Khi hỏi bạn nghĩ gì về màu sắc của bộ não chắc chắn rằng câu trả lời phần lớn sẽ là màu xám. Trên các phim truyền hình, tranh ảnh người ta thường mô phòng bộ não với màu chủ đạo là màu xám. Trí thông minh của con người từ bộ não cũng được gọi là “chất xám”, và trong não của chúng ta cũng có nhiều các chất màu xám này. Chính xác thì không phải toàn bộ bộ não của chúng ta có một màu xám nhưng phần lớn là như vậy và màu xám này cũng có pha chút vàng. Ngoài ra còn có màu vàng, đỏ, đen, trắng … Những lời đồn đại mô phỏng não màu xám thực chất cũng là dễ hiểu bởi các tế bào “chất xám” chiếm phần lớn của não (và cả tủy sống nữa). Một số chất khác màu trắng là những tế bào sợ kết nối chất xám. Còn những màu săc khác chỉ chiếm một phần ít không đáng kể.

9. Nghe nhạc của Mozart sẽ thông minh hơn

Các bậc phụ huynh thường thích cho con em họ tiếp xúc với nhạc cổ điển vì cho rằng chúng có thể giúp kích thích phát triển trí tuệ. Các bà bầu khi mang thai em bé cũng thường được khuyến khích nghe nhạc giao hưởng. Thậm chí còn có hẳn một công ty tên là Baby Einstein chuyên làm đĩa DVD, video và các sản phẩm kết hợp với nghệ thuật cô điển (âm nhạc, thơ ca …) dành cho trẻ em. Ý tưởng rằng nghe nhạc cổ điển có thể làm tăng trí thông minh được gọi là “hiệu ứng Mozart”
Hiệu ứng Mozart được bắt đầu từ những năm 1950 khi một bác sĩ tai mũi họng tên là Albert Tomtis tuyên bố thành công trong việc sử dụng nhạc Mozart để giúp những người bị rối loạn thính giác và diễn thuyết. Trong một cuộc nghiên cứu năm 1990, 36 sinh viên trong một nghiên cứu của đại học California được nghe nhạc Mozart 10 phút trước khi kiểm tra IQ. Và giáo sư Gordon Shaw, người chịu trách nhiệm cho nghiên cứu này đã công bố rằng chỉ số IQ của các sinh viên tham gia thử nghiệm đã tăng khoảng 8 điểm so với trước. Từ đó, hiệu ứng Mozart đã được công nhận như một phần của cuộc sống. Thậm chí một nhac sĩ có tên là Dan Campbell đã khẳng định rằng nghe nhạc Mozart còn có thể cải thiện được sức khỏe.

Tuy nhiên hiệu ứng này cũng gây nhiều tranh cãi trong giới khoa học. Một thành viên trong nhóm dự án trường đại học California – tiến sĩ Frances Rauscher cho rằng nhạc Mozart không làm cho các sinh viên thông minh hơn mà chỉ giúp họ tăng hiệu năng trong một không gian – thời gian nhất định mà thôi. Các nhà khoa học khác cũng cho rằng khó có thể nhân rộng được kết quả ban đầu đó và hiện nay không có thêm cơ sở để chứng minh nghe nhạc Mozart hay những loại nhạc cổ điển khác làm trí não phát triển hơn.

Vậy, cuối cùng kết luận chính thức là nhạc có thể giúp đầu óc bạn thư giãn để làm việc tốt hơn nhưng cũng chưa có cơ sở để nói rằng nó làm cho bạn thông minh hơn.

8. Não bạn sẽ có thêm nếp nhăn khi bạn học biết điều gì mới

Một bộ phận hơi tròn, màu xám, nhiều nếp nhăn là một trong những đặc điểm tiêu biểu nhất để chứng minh đó là bộ não qua các hình ảnh và miêu tả. Các nếp nhăn trên não đã quá quen thuộc với chúng ta. Qua quá trinh tiến hóa, não bộ con người đã ngày càng phát triển hơn để đáp ứng nhu cầu về các chức năng. Và để giữ cho bộ não nhỏ gọn đủ trong hộp sọ, não có những đường gấp. Theo một nghiên cứu thì nếu trải phẳng hết não ra thì kích thước của nó sẽ rộng như một chiếc áo gối. Những vùng nếp gấp trên não gọi là Gyri và đường nứt gọi là rãnh.

Ngay từ đầu bộ não của một thai nhi không có nhiều nếp nhăn như vậy. Nhưng trong quá trình thai nhi phát triển, các tế bào thần kinh di chuyển đến từng vùng não bộ, tạo ra các rãnh và Gyri. Khi thai nhi đạt 40 tuần tuổi thì cũng là lúc các nếp nhăn này hoàn thiện. Và những nếp nhăn này sẽ không có thêm cho dù chúng ta có làm gì đi nữa.

Tuy nhiên việc học hỏi cũng làm bộ não của chúng ta thay đổi, chỉ là không phải thêm nếp nhăn hay đường rãnh. Các nghiên cứu trên não động vật cho thấy rằng các khớp thần kinh ( kết nối giữa các tế bào thần kinh) và các tế bài máu hỗ trợ thần kinh có phát triển và tăng về số lượng khi chúng ta học hỏi. Một số người còn cho rằng những tế bào thần kinh mới được sinh ra cũng đồng nghĩa là chúng ta có kí ức mới, tuy nhiên thì điều này vẫn chưa được chứng minh.

7. Ảnh hưởng bởi những thông tin ẩn

Các thông điệp ẩn chứa trong những gì mà thường ngày chúng ta xem trên truyền hình, sách báo được cho rằng sẽ được não chúng ta thu nhận. Các thông điệp đó có thể ảnh hưởng đến tiềm thức mà chính bản thân chúng ta cũng không biết. Người đầu tiên đưa ra vấn đề này là một nhà nghiên cứu thị trường tên là James Vicary. Năm 1957, ông ta tuyên bố rằng đã đưa thông điệp ẩn vào một bộ phim ở New Jersey nhằm hướng khán giả đến việc uống Coca và ăn bỏng ngô. Trong quá trình chiếu bộ phim, doanh số bán coca tăng 18% và bỏng ngô là hơn 57%. Vicary nói rằng đó là mình chứng cho thông điệp tiềm thức của công đã hoạt động. Thậm chí còn có một cuốn sách giúp lập kế hoạch và kỹ thuật để lồng những thông điệp ẩn tác động lên tiềm thức người mua hàng. Một số quảng cáo phát thanh và truyền hình đã ăn theo phương pháp này. Đến năm 1974, FCC cấm sử dụng các loại quảng cáo cao siêu này vì sự lạm dụng quá đà của nó.

Sự thực về những thông điệp này như thế nào ? Hóa ra là Vicary đã nói dối về những kết quả trong nghiên cứu của mình. Một số nghiên cứu khác được thử nghiệm liên quan đến lĩnh vực này cũng không thành công. Đến nay cũng không có bất cứ bằng chứng khoa học nào chứng minh tác dụng của những thông tin ẩn. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người tin rằng nhieeều âm nhạc hay quảng cáo có chứa những thông tin tác động đến tiềm thức của chúng ta.

6. Não người là lớn nhất

Nhiều loài động vật cũng sử dụng đầu óc của chúng làm những việc giống con người như tìm kiếm những cách sáng tạo để giải quyết vấn đề, tự nhận thức, thể hiện sự đồng cảm và học cách sử dụng các công cụ. Nhưng chúng ta đều đồng ý rằng con người là sinh vật thông minh nhất trên trái đất. Vài người cho rằng vì chúng ta thông minh nhất nên não của chúng ta cũng lớn nhất trong các loài động vật. Vâng, điều này hoàn toàn không chính xác.

Bộ não con người trưởng thành trung bình nặng khoảng 3 pound ( 1,361 gram ). Cá heo - một loài động vật rất thông minh - cũng có bộ não trung bình nặng khoảng 3 pound. Nhưng cá nhà táng – loài không được coi là thông minh như như cá heo lại có bộ não nặng khoảng 17 Pound ( 7.800 gram ). Một ví dụ khác là bộ não của một con đười ươi chỉ nặng vào khoảng 13 ounces ( 370 gram), tuy đây là động vật khá thông minh. Một con chim giống như một con chim sẻ có một bộ não rất bé. Vì thế nên rõ ràng coi não động vật thông minh nhất cũng lớn nhất là một điều sai lầm.

Mối quan hệ giữa kích thước não và trí thông minh là không liên quan, điều quan trọng là tỷ lệ trọng lượng não so với toàn bộ cơ thể. Đối với con người , tỷ lệ này là khoảng 1/50. Đối với hầu hết động vật có vú khác thì vào khoảng 1/180, các loài chim là 1/220. Ngoài ra thì trí thông minh còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nữa.

GL - Theo Trí Thức Trẻ | GenK

Tiếp theo những sự thật thú vị mà ta đã được biết ở phần trước.

5. Não vẫn hoạt động sau khi người bị chặt đầu

Trong một số thời điểm của lịch sử, hình thức chặt đầu đã được áp dụng để trừng trị các phạm nhân tử hình. Máy chém thậm chí được coi là phương thức nhân đạo so với nhiều hình thức tử hình khác vì nó rất nhanh gọn, không đau đớn nhiều. Nhưng khi một cái đầu lìa khỏi cổ, có thể chúng ta sẽ thấy có chút phản ứng trên mặt một vài giây sau đó. Liệu đó có phải là bằng chứng cho việc bộ não vẫn hoạt động ?

Vấn đề này có lẽ được để ý đầu tiên trong cuộc Cách mạng Pháp – khi có rất nhiều người bị hành hình bằng máy chém. Ngày 17 tháng 7 năm 1793, một phụ nữ tên là Charlotte Corday bị hành quyết vì ám sát Jean-Paul Marat -một nhà báo,  nhà chính trị. Marat cũng đứng dưới đám đông khi Corday bị hành quyết. Sau khi đầu Corday rơi xuống, một trong những đao phủ nhặt nó lên và tát vào má. Theo các nhân chứng thì mắt Corday quay sang nhìn người đàn ông và khuôn mặt thay đổi một biểu hiện của sự phẫn nộ.

Một câu chuyện khác là vào năm 1905, Tiến sĩ bác sĩ người Pháp Gabriel Beaurieux chứng kiến vu chặt đầu một người đàn ông tên là Languille. Tiến sĩ đã miêu tả sau cái chết : "mí mắt và đôi môi ... hoạt động trong các cơn co thắt bất thường một cách nhịp nhàng trong khoảng năm hoặc sáu giây".

Những câu chuyện này dường như đưa ra ý tưởng rằng có thể người bị chặt đầu vẫn còn tỉnh sau khi đầu lìa khỏi cổ dù chỉ trong một vài giây. Tuy nhiên , các bác sĩ hiện đại tin rằng các phản ứng mô tả ở trên là là do phản xạ co giật của cơ bắp chứ không phải là từ ý thức. Sau khi đầu bị chặt, não không còn được cung cấp máu và oxy nữa và ngay lập tức sẽ rơi vào tình trạng hôn mê và bắt đầu chết [ nguồn : New Scientist ] .

4. Những tổn thương của não không thể hồi phục

Những tổn thương trong bộ não là một điều vô cùng đáng sợ. Não luôn là một bộ phận có vẻ bí ẩn, mong manh, khó chạm tới và lại phải đối mặt với nhiều nguy cơ thương tổn. Tổn thương não có thể bị gây ra bởi nhiều lý do như : một vu đụng xe, một cú va chạm đầu mạnh … Nhìn chung, trong suy nghĩ của mọi người thì tổn thương não gắn với hình ảnh của những người phải sống trạng thái thực vật hoặc khuyết tật về tinh thần/thể chất vĩnh viễn.

Điều này không hoàn toàn là đúng. Có rất nhiều loại tổn thương não khác nhau và tùy từng vị trí tổn thương, mức độ nghiêm trọng của vết thương sẽ quy định rằng chủ thể sẽ bị ảnh hưởng như thế nào. Các chấn thương nhẹ chỉ ảnh hưởng phía bên ngoài hộp sọ có thể chỉ khiến người bị thương chảy máu bên ngoài hoặc bị ảnh hưởng rất nhẹ, có thể tự phục hồi nhanh chóng và không đem lại thương thật vĩnh viễn nào hết.

Những thương tổn nặng là những thương tổn đòi hỏi phẫu thuật như tụ máu chẳng hạn. Nếu tế bào thần kinh bị hư hỏng hoặc bị chết, chúng không thể phát triển trở lạ. Tuy nhiên các khớp thần kinh , kết nối giữa các tế bào thần kinh thì có thể phục hồi. Vậy nên những trường hợp như thế này thì còn tùy tình trạng của tổn thương mà đánh giá mức độ thương tổn vĩnh viễn như thế nào.

3.  Sử dụng thuốc kích thích khiễn não có lỗ

Việc các loại thuốc kích thích ảnh hưởng đến não như thế nào đã gây rất nhiều tranh cãi. Một số người cho rằng chỉ có sử dụng những loại ma túy mạnh nhất mới làm ảnh hưởng tới não lâu dài. Một nghiên cứu quốc gia gần đây lại cho thấy rằng sử dụng các loại ma túy nhẹ như cần sa chỉ gây mất trí nhớ nhẹ. Trong khi đó một nghiên cứu khác lại tuyên bố rằng cần sa có thể làm não bị teo. Các loại ma túy khác như cocaine hoặc ecstasy thậm chí còn bị cho rằng sẽ tạo lỗ trong bộ não của chúng ta.

Thực sự thì quan niệm trên hoàn toàn sai. Chỉ những chấn thương về mặt vật lý mới có thể tạo ra lỗ trong não bạn. Sử dụng ma túy có thể tác động đến sự dẫn truyền thần kinh, đó cũng là lý do người nghiện cần nhiều thuốc hơn nữa để đạt được cùng một cảm giác. Ngoài những thay đổi trong mức độ dẫn truyền thần kinh thì ma túy còn có thể gây ra tổn thương cho các tế bào thần kinh. Mặt khác, một nghiên cứu của New Scientist từ tháng 8 năm 2008 cho rằng dùng ma túy thường xuyên cũng ảnh hưởng nhất định tới cấu trúc phát triển não. Họ cho rằng đó là lý do tại sao thay đổi hành vi của người nghiện là rất khó. Nhưng dù ảnh hưởng thế nào đi chăng nữa thì dùng ma túy cũng không tạo ra lỗ hổng trong bộ não.

2. Chất cồn giết chết tế bào não

Chỉ cần quan sát hành động của một người say rượu thôi là ta cũng có thể khẳng định được luôn là loại chất cồn này có ảnh hưởng trực tiếp đến não. Những người bị say rượu thường bị suy giảm kỹ năng kiểm soát bản thân, khả năng vận động và nhiều tác dụng phụ khác. Người say rượu thường bị đau đầu, buồn nôn và rất khó chịu. Tuy nhiên rằng có thật là việc say rượu có thể giết chết các tế bào não ?

Thực chất thì kể cả ở người nghiện rượu lâu dài thì các tế bào não cũng không chết vì rượu. Nhưng nó làm tổn thương các tế bào đó, đặc biệt là phần đuôi gai ( mỗi nơron thường có nhiều đuôi gai, mỗi đuôi gai chia làm nhiều nhánh. Đuôi gai là bộ phận chủ yếu tiếp nhận xung động thần kinh truyền đến nơron). Theo nhà nghiên cứu Roberta J. Pentney - giáo sư về giải phẫu và sinh học tế bào tại Đại học Buffalo thì chủ yếu là người say rượu sẽ không kiểm soát được thông điệp mình truyền đạt đi.

Người nghiện rượu có thể bị một hội chứng thần kinh có tên là Wernicke-Korsakoff. Hội chứng này có thể dẫn đến mất mát của các tế bào thần kinh ở một số vùng của não bộ. Hội chứng này cũng gây ra các vấn đề về bộ nhớ, lú lẫn, thiếu sự phối hợp cơ bắp. Nó có thể dẫn đến tử vong . Tuy nhiên, nguyên nhân của rối loạn này không hoàn toàn do rượu. Đó là kết quả của sự thiếu hụt thiamine, vitamin B. Vì vậy, nhìn chung rượu không thực sự giết chết các tế bào não mà chỉ gây tổn thương não nếu bạn uống lượng lớn.

1. Bạn chỉ đang sử dụng 10% của não

Mọi thường truyền đi với nhau rằng thực sự rằng chúng ta chỉ đang sử dụng 10% não của mình. Thông tin này có lẽ là một trong những thông tin phổ biến nhất liên quan đến não. Có vẻ như điều này xuất phát đầu những năm 1900 từ William James – một nhà triết gia kiêm tâm lý học người Mỹ, ông ta tuyên bố rằng “một người bình thường chỉ sử dụng một phần nhỏ tiềm năng của bộ não”.

Điều này thực sự có vẻ khó hiểu, vì lý do gì mà chúng ta là loài động vật thông minh nhất, có tỉ lệ não lớn so với các loài động vật mà lại không thực sự sử dụng được hết trí tuệ đó ? Nhiều người đã có ý tưởng, viết sách và làm một số việc khác nói về việc sử dụng 90% còn lại. Một số người thì lại nói rằng mình đã khai thác được những khả năng tiềm ẩn của bộ não qua tâm linh … Điều này không thực sự đúng lắm nếu xét trên góc độ vật lý sinh học. Ngoài  khoảng 100 tỉ tế bào thần kinh, bộ não của chúng ta còn có những loại tế bào khác. Và chúng cũng được sử dụng rất thường xuyên. Và xét theo nghĩa đen thì không có chuyện chúng ta chỉ sử dụng 10% bộ não mà cần vận động tất cả các tế bào trên não để vận động.

Trong một bộ phận quan trọng như não thì không có bất cứ một tế bào nào thừa thãi không hoạt động theo ý nghĩa vật lý cả. Còn theo nghĩa bóng thì có thể là chúng ta vẫn có thể thực hiện được nhiều điều kì diệu hơn với bộ não của mình chứ không chỉ dừng lại ở những hoạt động thông thường.

"Não phẳng" hoàn toàn có thật

Bộ não người kì lạ nhất trên thế giới.

"Não phẳng" là cụm từ quen thuộc để ám chỉ những người không biết suy nghĩ hay ngu dốt, tuy nhiên mới đây các bác sĩ đã phát hiện một bộ não hoàn toàn “phẳng” và “mịn” – khác hẳn với đặc trưng thường thấy của bộ phận phức tạp nhất của loài người chúng ta.

Bộ não không nếp nhăn này cũng hé lộ phần nào cuộc sống của người sở hữu nó. Giới tính của người này chưa được biết rõ, chỉ biết đây là một bệnh nhân của bệnh viện Bắc Texas, một bệnh viện tâm thần và đã qua đời ở đó từ năm 1970. Tuy nhiên, các bác sĩ có rất ít thông tin về người này và chỉ bộ não là được giữ lại. Vì vậy, rất khó có thể đoán được bệnh nhân này sinh hoạt thế nào, làm những gì trong suốt cuộc đời mình. 

Nhiếp ảnh gia Adam Voorhes đã giành một năm để cố gắng tìm thêm nhiều thông tin về vấn đề này nhưng không hề có kết quả. Bộ não của bệnh nhân này bị thiếu các nếp gấp và các rãnh ở não mà được hình thành qua quá trình ghi nhớ, suy nghĩ của con người. Theo các nhà khoa học, tình trạng của bộ não này rất hiếm và người sở hữu nó mắc một căn bệnh gọi là Lissencephaly. Bệnh nhân mắc căn bệnh này thường chết trước 10 tu

Theo David Dexter, người điều hành Ngân hàng não ở trường đại học Imperial London nói rằng ông chưa từng thấy bộ não nào như vậy trước đó : ”Chúng tôi đã từng thấy những bộ não có rất ít nếp nhăn nhưng chưa gặp một trường hợp nào lại nhẵn nhụi đến thế”. Dexter cũng nói rằng ông không ngạc nhiên khi người này sống đến lúc trưởng thành nhưng chắc chắn anh ta sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc sinh hoạt, làm việc.

Green - Theo Trí Thức Trẻ | GenK